مهادنه با ضعف مسلمین
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مهادنه با ضعف مسلمین : پیمان صلح با کفار از روی اضطرار و ناچاری
مهادنهای است که مسلمانان از سر اضطرار، ناچار به پذیرش آن میباشند. درباره چنین مهادنهای دو دیدگاه وجود دارد؛
الف: جواز آن از یک سال تا ده سال و عدم جواز آن برای پیش از ده سال؛ که قول فقهایی همچون شیخ در « مبسوط » [۱] ، علامه در « قواعد الاحکام » [۲] و راوندی در « فقه القرآن » [۳] است؛ دلیل جواز آن از یک تا ده سال، مهاده ده ساله پیامبر (ص) در صلح حدیبیه [۴] است و دلیل عدم جواز آن برای بیش از ده سال، عموم آیه « فاقتلوا المشرکین » است که تنها صلح حدیبیه از آن استثنا میشود.
ب: قول به جواز تا ده سال و در صورت وجود مصلحت، برای بیش از ده سال. این قول، نظر مختار علامه حلّی در « تذکره » [۵] ، صاحب جواهر [۶] و بعضی از صاحب نظران معاصر است [۷] .
دلیل: 1ـ مهادنه، عقدی است که تا ده سال به طور مسلّم جایز و بیش از آن نیز همچون اجاره، جایز میباشد. علامه حلی این دلیل را از ابوحنیفه نقل کرده، بعد میفرماید: « لا بأس به »؛ [۸]
2ـ جمع میان اطلاق ادله صلح و اطلاقات ادله جهاد؛ به این معنا که اطلاقات ادله مهادنه، منحصر است به جود مصلحت و نیاز مسلمین به صلح، لذا غیر این موارد را شامل نمیشود.
پانوشت
- ↑ المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 51
- ↑ قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 517
- ↑ سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 9 : صفحه 13
- ↑ تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 355
- ↑ تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 356
- ↑ جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 298
- ↑ مجله فقه اهل بیت جلد 11،12 : صفحه 36
- ↑ تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 356