عملکردها

مهادنه با ضعف مسلمین

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

مهادنه با ضعف مسلمین : پیمان صلح با کفار از روی اضطرار و ناچاری

مهادنه‏ای است که مسلمانان از سر اضطرار، ناچار به پذیرش آن می‏باشند. درباره چنین مهادنه‏ای دو دیدگاه وجود دارد؛

الف: جواز آن از یک سال تا ده سال و عدم جواز آن برای پیش از ده سال؛ که قول فقهایی همچون شیخ در « مبسوط » [۱] ، علامه در « قواعد الاحکام » [۲] و راوندی در « فقه القرآن » [۳] است؛ دلیل جواز آن از یک تا ده سال، مهاده ده ساله پیامبر (ص) در صلح حدیبیه [۴] است و دلیل عدم جواز آن برای بیش از ده سال، عموم آیه « فاقتلوا المشرکین » است که تنها صلح حدیبیه از آن استثنا می‏شود.

ب: قول به جواز تا ده سال و در صورت وجود مصلحت، برای بیش از ده سال. این قول، نظر مختار علامه حلّی در « تذکره » [۵] ، صاحب جواهر [۶] و بعضی از صاحب نظران معاصر است [۷] .

دلیل: 1ـ مهادنه، عقدی است که تا ده سال به طور مسلّم جایز و بیش از آن نیز همچون اجاره، جایز می‏باشد. علامه حلی این دلیل را از ابوحنیفه نقل کرده، بعد می‏فرماید: « لا بأس به »؛ [۸]

2ـ جمع میان اطلاق ادله صلح و اطلاقات ادله جهاد؛ به این معنا که اطلاقات ادله مهادنه، منحصر است به جود مصلحت و نیاز مسلمین به صلح، لذا غیر این موارد را شامل نمی‏شود.

پانوشت

  1. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 51
  2. قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 517
  3. سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 9 : صفحه 13
  4. تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 355
  5. تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 356
  6. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 298
  7. مجله فقه اهل بیت جلد 11،12 : صفحه 36
  8. تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 356

منابع

  1. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 51
  2. سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 9 : صفحه 130

اصطلاح‌نامه

اعم

مهادنه

وابسته

ضعف مسلمانان، مهادنه با قوت مسلمین

منابع

  • المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 51
  • تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 355
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 298
  • سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 9 : صفحه 130
  • قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 517
  • مجله فقه اهل بیت جلد 11-12 : صفحه 34
  • مجله فقه اهل بیت جلد 11،12 : صفحه 36