فتح ذرایع
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
فتح ذرایع : تمسک به ابزار دست یابی به امور واجب
واژه ' فتح ' در لغت، به معنای گشودن و باز کردن، و ' ذرایع ' جمع ذریعه و به معنای ' وسیله ' است، و در اصطلاح، عبارت است از تمسک به وسیله‌ای که به امر دارای مصلحت و مطلوب شارع منجر شود.
به بیان دیگر، فتح ذرایع، به معنای دست یافتن و در اختیار داشتن هر وسیله‌ای است که مقدمه رسیدن به واجب است، تا به این وسیله، زمینه تحقق واجب فراهم گردد، مثل آن که از طریق فتح ذرایع حکم به وجوب وضو می‌گردد، زیرا وضو از مقدمات پیدایش نماز است. فتح ذرایع سبب وجوب مقدمات حج نیز می‌گردد. فتح ذرایع در اصطلاح اصولیون امامی با اندکی تسامح ' مقدمه واجب ' نامیده می‌شود.
در کتاب ' اصول الفقه الاسلامی ' آمده است:
' فتح الذرایع: معناه الاخذ بالذرایع اذا کانت النتیجة مصلحة، لان المصلحة مطلوبة. قال القرافی: اعلم ان الذریعة کما یجب سدها، یجب فتحها و تکره و تندب و تباح فان الذریعة هی الوسیلة، فکما ان وسیلة المحرم محرمة فوسیلة الواجب واجبة کالسعی للجمعة و الحج ' [۱].
پانوشت
منابع
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه (369-370)
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 213
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه فتح ذرایع به زیرصفحه فتح ذرایع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.