عملکردها

طریق تقریر

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۱۱، ساعت ۱۳:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

طریق تقریر : کشف رأی معصوم (ع) از طریق تحقق اجماع در محضر وی و سکوت او

طریق تقریر، از ' طرق کاشفیت اجماع ' بوده و به این معنا است که در محضر ـ منظر و مسمع ـ معصوم (ع) اجماعی محقق شود و وی در برابر آن سکوت نماید. چنین تقریری، از امضا و موافقت معصوم (ع) پرده برمی دارد و یقین حاصل می‌شود که حکم شرعی واقعی همین است، وگرنه بر امام (ع) واجب بود که از باب ارشاد جاهل و یا نهی از منکر، حکم الهی را بیان کند.

شرط حجیت اجماع از راه تقریر این است که معصوم (ع) از انعقاد اجماع آگاهی داشته باشد و مانعی برای اظهار نظر وی ـ اگر چه در قالب القای خلاف میان اجماع کنندگان ـ وجود نداشته باشد.

روشن است که اتفاق همگانی در این طریق موضوعیتی ندارد، بلکه اگر یک نفر هم نزد امام (ع) اجماع و اتفاق علما را بر حکمی بیان کند و امام (ع) با وجود آماده بودن زمینه مخالفت، سکوت کند، این سکوت، نشانه موافقت او است.

نکته:

' طریق تقریر ' شباهت زیادی به ' طریق لطف ' دارد و فرق آن دو در این است که نظر و دیدگاه امام معصوم (ع) در طریق تقریر، از راه شرع و در طریق لطف، از راه عقل کشف می‌شود.

منابع

  1. کفایة الاصول : صفحه 332
  2. اصول الفقه جلد 2 : صفحه 103
  3. مصادرالاستنباط بین الاصولیین و الاخباریین : صفحه 172
  4. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 210
  5. شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 216
  6. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «طریق تقریر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

مسلک تقریر

اعم

طرق کاشفیت اجماع

وابسته

اجماع تقریری

منابع

  • اصول الفقه جلد 2 : صفحه 103، 107
  • شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 216
  • کفایة الاصول : صفحه 332
  • مصادرالاستنباط بین الاصولیین و الاخباریین : صفحه 172
  • منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 210