اطعام ( فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

اطعام

اطعام: غذا دادن.

از آن در باب‌های طهارت، صوم، حج، جهاد، تجارت، نکاح، کفّارات، اطعمه و اشربه، غصب و ارث سخن رفته است.

حکم: اطعام به لحاظ حکم بر دو گونه است:

1. اطعام واجب:

الف - اطعام فقرا در کفارات: کفّاره (--» کفّاره) سه گونه است: مرتّبه مانند کفّاره ظهار (--» ظهار) ، مخیّره مانند کفّاره شکستن عهد (--» عهد) و جمع مانند کفّاره قتل عمدی مؤمن. اطعام فقرا از خصال کفّاره واجب است، لیکن وجوب آن در قسم اول، پس از ناتوانی از گرفتن روزه، در قسم دوم، تخییری (--» وجوب تخییری) و در قسم سوم، تعیینی (--» وجوب تعیینی) است. 1

ب - اطعام همسر: اطعام همسر در حدّ بر طرف شدن نیاز او بر شوهر واجب است. مقدار آن بستگی به شئون خانوادگی و موقعیّت اجتماعی زن دارد. 2

ج - اطعام اسیر: اطعام اسیر، هر چند تصمیم بر کشتن او باشد، واجب است. 3

د - اطعام مضطر: اطعام کسی که بر اثر گرسنگی، بیم تلف شدن او یا از کار افتادن عضوی یا یکی از قوای بدنی اش مانند بینایی و شنوایی می‌رود، واجب است 4 (--» اضطرار) .

2. اطعام مستحب: اطعام مؤمن 5؛ اطعام به بازماندگان میّت تا سه روز 6؛ اطعام در عروسی، ولادت و ختنه فرزند 7، و نیز هنگام عقیقه کردن برای او (--» عقیقه) به ده نفر مؤمن یا بیشتر 8؛ اطعام گوشت قربانی به فقرا 9 (--» قربانی) ؛ اطعام بعد از ساختن یا خریدن منزل، پس از بازگشت از مکّه 10 و اطعام برده به شیرینی پس از خریدن او، مستحب است. 11

اطعام طعام غصبی: غاصبی که غذای غصب شده را به مالک آن بدون آن که متوجه شود، اطعام کند، ضامن آن است و باید قیمت آن را به صاحبش بپردازد 12 و چنانچه به دیگری اطعام کند، مالک می‌تواند غرامت آن را از هر یک از غاصب و خورنده بگیرد؛ در صورتی که از غاصب بگیرد، او حق رجوع به خورنده ندارد، امّا اگر از خورنده بگیرد، وی می‌تواند به غاصب مراجعه کرده، غرامت پرداختی را از او بگیرد 13 (--» غصب) .

1 - جواهر الکلام 33 169 - 178.

2 - 31 331.

3 - 21 130 - 131.

4 - 36 432 - 433.

5 - وسائل الشیعة 24 306.

6 - جواهر الکلام 4 328.

7 - العروة الوثقی 2 798.

8 - جواهر الکلام 31 271.

9 - 19 157.

10 - العروة الوثقی 2 798.

11 - جواهر الکلام 24 170.

12 - 37 142.