استهزا ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
استهزاء
استهزاء: مسخره کردن.
از آن در باب‌های طهارت، صلات، تجارت و حدود به مناسبت سخن رفته است.
بر استهزاء به خداوند، پیامبر صلّی الله علیه و آله، مقام رسالت، امامان علیهم السّلام، دین و مؤمن، احکامی مترتّب است.
استهزای مسلمان به خداوند، رسول خدا صلّی الله علیه و آله و مقام رسالت، موجب ارتداد (--» ارتداد) می‌شود. 1
استهزاء به ائمّه علیهم السّلام اگر به استهزای به خداوند یا پیامبر و یا رسالت بر گردد، حکم پیشین را دارد. استهزای توأم با دشنام به آن بزرگواران موجب ثبوت حدّ قتل است 2 و از آن جهت که مستلزم نصب (--» ناصبی) است، موجب کفر می‌شود، 3 لیکن در این که صرف استهزاء موجب ارتداد و کفر می‌شود یا نه، اختلاف است. 4
استهزاء به دین و آنچه که نزد مسلمانان ضروری دین به شمار می‌رود، موجب ارتداد و کفر است. 5 مسخره کردن مؤمن، حرام، 6 بلکه از گناهان کبیره شمرده شده است. 7
قصد جدّی در همه عقود (--» عقد) و ایقاعات (--» ایقاع) معتبر است. از این رو، عقد یا ایقاعی که از روی تمسخر واقع شود، نافذ نیست. 8 همچنین اگر کافر به استهزاء شهادتین بگوید، حکم به اسلام او نمی‌شود 9 و نیز اگر کسی از روی تمسخر سلام کند، جواب سلام او واجب نیست 10 (--» اهانت) .
1 - جواهر الکلام 41 600.
2 - 435.
3 - العروة الوثقی 1 69.
4 - جواهر الکلام 41 602.
5 - 600 - 601.
6 - 59.
7 - 13 314.
8 - مهذّب الاحکام 16 278.
9 - الحدائق الناضرة 7 334.
10 - العروة الوثقی 1 7.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 463
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استهزا ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ انسان:
- استهزای ائمه (ع )، استهزای انبیا ( ع )، استهزای مؤمن
- به لحاظ مقدسات:
- استهزای آیات الهی، استهزای خدا، استهزای دین، استهزای کتب آسمانی