حجیت احتیاط عقلی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حجیت احتیاط عقلی : صحّت استناد و احتجاج به احتیاط عقلی
حجیت احتیاط عقلی، به معنای منجّزیت و معذّریت ناشی از اقامه ادله عقلی بر لزوم احتیاط در موارد شک در مکلفٌ به است، به گونه‌ای که بعد از اقامه ادله عقلی بر اثبات حکم عقل به لزوم احتیاط در موارد شک در مکلفٌ به، احتیاط بر مکلف منجّز شده و در مقابل مولا نیز معذِّر است؛ یعنی اگر کسی با اجرای اصل احتیاط پی برد که عقل در موردی به احتیاط، حکم می‌نماید، باید احتیاط کند و تکلیف بر او منجز می‌گردد.
نکته:
دلیل بر اصل احتیاط عقلی، قاعده ' دفع ضرر ' یا قاعده ' اشتغال ذمه ' است؛ به این معنا که عقل به لزوم دفع ضرر محتمل حکم می‌کند؛ بنابراین، هرگاه در انجام کاری، ضرر اخروی احتمال داده شود، عقل به احتیاط حکم می‌کند.
منابع
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول جلد 1,2 : صفحه 74
- فرهنگ نامه اصول فقه