حجت ( منطق )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حجت ( منطق ) : حدّ وسط در قیاس منطقی، یا مجموع قضایای کاشفِ یک مجهول تصدیقی
حجت در منطق به دو معنا به کار رفته است:
1. مجموع قضایای معلوم و مرتبطی که به منظور رسیدن به نتیجه مطلوب، با نظم و چینش خاصی در کنار هم گذاشته می‌شود، مانند: ' العالم متغیر، و کل متغیر حادث، فالعالم حادث '.
به بیان دیگر، حجت عبارت است از آن دسته از معلومات تصدیقی که ذهن انسان آنها را به کار می‌گیرد تا به کمک آنها به یک مجهول تصدیقی دست یابد، و فرقی نمی‌کند که در قالب قیاس باشد یا استقرا و یا تمثیل.
در اصول فقه این معنای حجت مورد نظر نیست.
2. حجت به معنای حد وسط در قیاس منطقی است؛ برای نمونه، در مثال بالا کلمه ' متغیر ' حد وسط و علت اثبات اکبر برای اصغر است.
برخی مانند مرحوم ' شیخ انصاری ' حجت در اصول را به این معنا گرفته‌اند [۱] اما این نظر اعتراض سایر اصولی‌ها را در پی داشته است.
پانوشت
منابع
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 18
- شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (15-16)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجت ( منطق ) به زیرصفحه حجت ( منطق )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.