محکم مطلق
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
محکم مطلق : آیات دارای معنای روشن از همه جهات، و فاقد هر گونه تشابه
آیات محکم به «محکم مطلق» و «محکم مِن وجه» تقسیم شده است. محکم مطلق به آیه‌ای می‌گویند که از همه جهات محکم باشد و هیچ گونه تشابهی در آن نباشد. توضیح آن که حقیقت قرآن همچون نور و وجود، دارای مراتب تشکیکی است؛ به گونه‌ای که ممکن است آیه‌ای نسبت به آیه دیگر محکم باشد؛ اما همان آیه از بعضی جهات و نسبت به آیه‌ای دیگر متشابه باشد. و ممکن است یک آیه از یک جهت محکم و از جهتی دیگر متشابه باشد.
علامه طباطبایی (ره) نیز نسبی بودن محکم و متشابه را پذیرفته، می‌فرماید: ما در قرآن متشابه مطلق نداریم؛ ولی محذوری از وجود محکم مطلق نیست.
به نظر محیی‌الدین عربی، جمله «لااله الا الله» مادر و مرجع همه محکمات است. استاد جوادی آملی می‌فرماید: گویا آیه «لیس کمثله شیء» (شوری// 11) محکم مطلق است که عنوان «ام‌الکتاب» بر آن اطلاق می‌شود، و مادر و مرجع دیگر محکمات است.
نیز ر.ک:محکم مِن وجه.
منابع
- پژوهشی در حکمت متشابهات قرآن (پایان نامه) : صفحه 41
- قرآن در اسلام : صفحه 42
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 3 : صفحه 64
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 3 : صفحه 70
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 3 : صفحه 65