محاذات
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
محاذات : استعمال لفظ به غیر صورت معمولِ آن، به دلیل مقارنت آن با لفظ دیگر
«محاذات» از انواع اسلوب بیانی و بدیعی قرآن، و به‌این معنا است که لفظی به خاطر انضمام آن به لفظ دیگر، بر وزن آن آورده شود که اگر به صورت مستقل به کار می‌رفت جایز نبود این گونه استعمال شود؛ مانند:
1. «وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَی» (ضحی// 2) که «سجی» از ریشه «سجو» است که به خاطر انضمام به آیات قبل و بعد، با «ی» آمده است.
2. «وَلَوْ شَاء اللّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَیْکُمْ فَلَقَاتَلُوکُمْ» (نساء// 90) که «ل» در «لسلّطهم» جواب «لو» است، و «ل» در «فلقاتلوکم» به خاطر محاذات با «لسلّطهم» آمده است؛ در حالی که معنای آیه این گونه است: «لسلّطهم علیکم فقاتلوکم».
3. «إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُونَ ** اللّهُ یَسْتَهْزِیءُ بِهِمْ» (بقره// 14 - 15) .
4. «وَمَکَرُواْ وَمَکَرَ اللّهُ» (آل‌عمران// 54).
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 391
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه محاذات به زیرصفحه محاذات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.