آیه صدق (علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه صدق ( علوم قرآنی ) : آیه 33 زمر، از آیات نازل شده در شأن حضرت علی (ع)
به آیه 33 سوره زمر «آیه صدق» می‌گویند: «وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ»؛ «اما کسی که سخن صدق بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند آنها پرهیزگارانند».
در این آیه پرهیزکار واقعی کسی دانسته شده که سخن صدق و حق را بیاورد، و کسی که آن را تصدیق کند. بسیاری از مفسران اسلام اعم از شیعه و اهل سنت این روایت را در تفسیر آیه نقل کردهاند که منظور از «الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ» پیامبر (ص) است و منظور از «صَدَّقَ بِهِ» علی (ع) میباشد. طبرسی در ~مجمع البیان~، و ابو الفتوح رازی در تفسیر ~روح الجنان~ آن را از ائمه اهل بیت نقل کردهاند، اما جمعی از علما و مفسران اهل سنت آن را از ابو هریره از پیغمبر گرامی اسلام (ص) یا از طرق دیگر روایت کردهاند، از جمله: علامه ابن مغازلی در ~مناقب~، علامه گنجی در ~کفایة الطالب~، قرطبی مفسر معروف در تفسیرش، علامه سیوطی در ~الدر المنثور~ و همچنین آلوسی در ~روح المعانی~. البته هر چند بدون شک علی (ع) در میان پیروان و تصدیقکنندگان پیامبر اسلام (ص) در صف مقدم جای دارد و نخستین صدیق است، اما این گونه تفسیرها برای بیان مصداق‌های روشن میباشد، زیرا جمله «أُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ» دلیل بر عمومیت آیه است.
احدی از علمای اسلام منکر این واقعیت نیست که علی (ع) از میان مردان نخستین کسی بود که پیامبر (ص) را تصدیق کرد، تنها خردهگیری که از ناحیه بعضی شده این است که می‌گویند او در زمانی ایمان آورد که 10 یا 12 ساله بود و اسلام او در آن زمان رسمیت نداشت! ولی این سخن بسیار عجیب به نظر میرسد، زیرا چگونه چنین چیزی صحیح است با اینکه پیامبر (ص) اسلام او را پذیرفت، و او را وزیر و وصی خود خطاب کرد، و در کلمات پیامبر (ص) به صورت مکرر از او به عنوان «اول المؤمنین» یا «اولکم اسلاماً» یاد شده است.
منابع
- تفسیر نمونه جلد 19 : صفحه 451
- الدر المنثور فی التفسیر بالماثور جلد 5 : صفحه 328
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 8 : صفحه 777
- تفسیر نور الثقلین جلد 4 : صفحه 486
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 260
- تفسیر القمی جلد 2 : صفحه 249
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیه صدق ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه صدق (علوم قرآنی ) به زیرصفحه آیه صدق (علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.