آیات صفت تعجب
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیات صفت تعجب : آیه 12 سوره صافات؛ یکی از آیات متشابه در باب صفات الهی
آیات 11و 12 سوره صافات در باره قدرت الهی و تصور نادرست کفار نسبت به خداوند چنین می‌فرماید: «فَاسْتَفْتِهِمْ اَهُمْ اَشَدَّ خَلْقاً اَمْ مَنْ خَلَقْنا اِنّا خَلَقْنا هُمْ مِنْ طینٍ لازِبِ بَلْ عَجِبْتَ وَ یَسْخَرونَ»؛ «پس (ای پیامبر! از این کفر گرایان) بپرس که: آیا اینان از نظر آفرینشِ (مجدّد) سخت ترند یا کسانی که پیش از اینان آفریدیم؟ به یقین ما آنان را از گلی چسبنده پدید آوردیم. بلکه (تو از حق ستیزی آنان) تعجّب می‌کنی در حالی که (آنها) ریشخند میکنند!».
مفاد این دو آیه، خطاب به پیامبر اکرم (ص) و بیان شگفت زدگی آن حضرت است به خاطر حق ناپذیری و انکار معاد از سوی کافران.
اما در بعضی قرائت‌ها، مثل قرائت حمزه و کسایی، «عَجِبتُ»- به ضمّه- خوانده شده است، که مطابق این قرائت، صفت تعجب به خداوند نسبت داده شده است.
در برخی احادیث هم این امر دیده می‌شود، مثل: (عَجِبَ ربُّکم مِن زَلَلِکُم و قُنُوطِکم) ، و: (إنّ الله یَعجُبُ مِنَ الشابِّ إذا لم یکن له صبوةٌ) .
در توجیه انتساب تعجب به خداوند وجوه مختلفی بیان شده است، از جمله اینکه تعجب خداوند از چیزی، به معنای انکار آن، و بیان موقعیتی است که سزاوار تعجب است.
و اما در آیه: «وَ إِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ» (رعد//5) تعجب به خداوند نسبت داده نشده، بلکه خطاب به پیامبر (ص) ، قول مشرکان را شایسته تعجب دانسته است.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه (88-89)
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (22-23)
- التبیان فی تفسیر القرآن جلد 8 : صفحه 485
- التبیان فی تفسیر القرآن جلد 6 : صفحه 219
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آیات صفت تعجب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات صفت تعجب به زیرصفحه آیات صفت تعجب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.