استعمال لفظ در معانی متعدد
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
استعمال لفظ در معانی متعدد : اطلاق لفظ و اراده معانی متعددِ مستقل
استعمال لفظ در معانی متعدد، عبارت است از اطلاق لفظ و اراده بیش از یک معنای مستقل از آن، مثل این که گفته شود: ' رأیت عینا ' و از آن معنای چشم و چشمه به طور مستقل و جداگانه اراده گردد. این در حکم این است که یک بار گفته شود: ' رأیت عینا باکیة ' و بار دیگر گفته شود: ' رأیت عینا نابعة '.
در جواز استعمال لفظ در معانی متعدد، میان اصولی‌ها اختلاف است:
1. برخی، از جمله مرحوم ' آخوند خراسانی '، ' محقق نایینی ' و ' مظفر '، آن را مطلقا جایز نمی‌دانند؛
2. برخی دیگر، هم چون مرحوم ' خویی '، آن را مطلقا جایز می‌دانند؛
3. عده‌ای، میان کلام منفی و مثبت تفصیل داده و استعمال را در کلام منفی جایز و در کلام مثبت غیر جایز دانسته‌اند؛
4. برخی نیز میان مفرد، تثنیه و جمع تفصیل داده و استعمال را در تثنیه و جمع جایز و در مفرد غیر جایز شمرده‌اند.
نکته:
استعمال لفظ در معانی متعدد اعم از این است که لفظ مشترک، در معانی حقیقی، یا در معانی مجازی و یا در معنای حقیقی و مجازی به کار رود [۱].
پانوشت
منابع
- معارج الاصول : صفحه 50
- سیری کامل در اصول فقه جلد 2 : صفحه (439-462)
- ایضاح الکفایة جلد 1 : صفحه 226
- الرافد فی علم الاصول : صفحه 22
- مفاتیح الاصول : صفحه (23-24)
- کفایة الاصول : صفحه 53
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 206
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 1 : صفحه 186
- تحریرالمعالم : صفحه 36
- المحکم فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 140
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استعمال لفظ در معانی متعدد» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ لفظ:
- استعمال لفظ تثنیه در معانی متعدد، استعمال لفظ جمع در معانی متعدد، استعمال لفظ مفرد در معانی متعدد
- به لحاظ معنی:
- استعمال لفظ در معانی حقیقی، استعمال لفظ در معانی حقیقی و مجازی، استعمال لفظ در معانی مجازی
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استعمال لفظ در معانی متعدد به زیرصفحه استعمال لفظ در معانی متعدد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 51
- اصول الاستنباط : صفحه 68
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 39، 40
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 452، 453، 454
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 17، 19، 28
- الرافد فی علم الاصول : صفحه 22
- المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 211، 212، 213، 214، 215، 216، 220
- المحکم فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 140، 141، 142، 144، 145، 148، 154
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 145، 146، 154، 165
- ایضاح الکفایة جلد 1 : صفحه 226
- بحوث فی الاصول جلد -1 : صفحه 41، 43، 55
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 148، 149، 151، 159
- تحریرالمعالم : صفحه 36
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 77، 80
- تقریرات اصول : صفحه 47
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 94، 95، 96، 97
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 89
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 81
- سیری کامل در اصول فقه جلد 2 : صفحه (439-462)
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 209، 210، 211، 214، 216، 217، 221، 222، 229
- کفایة الاصول : صفحه 53، 54، 55
- مبادی فقه و اصول : صفحه 11
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 205، 206، 211
- معارج الاصول : صفحه 50
- مفاتیح الاصول : صفحه (23-24)
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 1 : صفحه 186
- منتقی الاصول جلد 1 : صفحه 305، 306، 307، 310، 312، 314، 315، 317، 318
- نهایة الاصول : صفحه 59، 60، 61، 62
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 103، 104، 107، 108، 112، 115