تنکیت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تنکیت : انتخاب یک لفظ از میان چند لفظ به‌منظور رساندن نکته‌ای خاص
یکی از اسلوب‌های بلاغی و بدیعی «تنکیت» است؛ یعنی سخنگو برای ایراد مقصود خویش با آن‌که الفاظ متعدد مرادف یکدیگر در نظر دارد، به‌منظور نکته‌ای لفظ مخصوصی را بین آن الفاظ برگزیند و از دیگر الفاظ صرف‌نظر کند؛ مانند: «وَأَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَی»؛ «و هم اوست پروردگار ستاره شعری» (نجم// 49) .
«شِعری» ستاره‌ای است در پشت «جوزا» که قبیله خزاعه در روزگار جاهلیت آن را می‌پرستیدند.
گرچه خدای متعالی پروردگار همه ستارگان و همه عالم هستی است؛ اما در این آیه فقط ستاره شعری ذکر شد است؛ چون مردی از عرب به نام ابن‌ابی‌کبشه آن را می‌پرستید و به ربوبیت آن معتقد بود و مردم را به پرستش آن دعوت می‌کرد؛ به همین دلیل، خداوند آن را ذکر و از بقیه صرف‌نظر کرد تا مدعی پرستش آن را سرکوب و تقریع کند.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 306
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 284
- محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 915
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تنکیت به زیرصفحه تنکیت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.