حروف شفوی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حروف شفوی : حروف تلفّظ شونده با تکیه به لبها
«شفه» به معنای «لب» است و «حروف شفوی» یا «شفهی» حروفی هستند که از محل لبها خارج میشوند.
چهار حرف (ف - م - ب - و) را چون با اتکا به لبها تلفظ میشوند «حروف شفوی» گفتهاند. اینک به مخارج هریک از این حروف اشاره میشود:
1. مخرج «ف»: بردن دیواره میانی لب پایین به سر دندانهای ثنایای بالا، بهگونهای که به هم برسند و وصل شوند؛ مانند: «أف».
2. مخرج «ب»: به هم رسیدن اندرون دو لب و جدا شدن آن دو از یکدیگر مانند: «اب».
3. مخرج «واو» غیر مدی: میان دو لب است؛ بهگونهای که لبها بدون برخورد و اتصال به هم مانند غنچه جمع شود و از هوای میان دو لب خارج گردد.
4. مخرج «میم»: قسمت بیرونی دو لب است؛ بهطوری که به هم بچسبند و هوا در لبها و ناحیه خیشوم (بینی) حبس شود؛ مانند: «ام».
از میان چهار حرف مذکور، دو حرف باء و میم مورد اتفاق است و دو حرف دیگر اختلافی است.
منابع
- حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه 41
- غایة المرید فی علم التجوید : صفحه 128
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «حروف شفوی» بجای واژههای زیر استفاده کنید: