عملکردها

حروف شفوی

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

حروف شفوی : حروف تلفّظ شونده با تکیه به لب‌ها

«شفه» به معنای «لب» است و «حروف شفوی» یا «شفهی» حروفی هستند که از محل لب‌ها خارج می‌شوند.

چهار حرف (ف - م - ب - و) را چون با اتکا به لب‌ها تلفظ می‌شوند «حروف شفوی» گفته‌اند. اینک به مخارج هریک از این حروف اشاره می‌شود:

1. مخرج «ف»: بردن دیواره میانی لب پایین به سر دندان‌های ثنایای بالا، به‌گونه‌ای که به هم برسند و وصل شوند؛ مانند: «أف».

2. مخرج «ب»: به هم رسیدن اندرون دو لب و جدا شدن آن دو از یکدیگر مانند: «اب».

3. مخرج «واو» غیر مدی: میان دو لب است؛ به‌گونه‌ای که لب‌ها بدون برخورد و اتصال به هم مانند غنچه جمع شود و از هوای میان دو لب خارج گردد.

4. مخرج «میم»: قسمت بیرونی دو لب است؛ به‌طوری که به هم بچسبند و هوا در لب‌ها و ناحیه خیشوم (بینی) حبس شود؛ مانند: «ام».

از میان چهار حرف مذکور، دو حرف باء و میم مورد اتفاق است و دو حرف دیگر اختلافی است.

منابع

  1. حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه 41
  2. غایة المرید فی علم التجوید : صفحه 128

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حروف شفوی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حروف شفهی

اعم

حروف قرآن ( علوم قرآنی )

منابع

  • تجوید جامع : صفحه 48
  • حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه 41
  • سر البیان فی علوم القرآن : صفحه (164-165)
  • سلسله مباحث قرآن شناسی : صفحه 42
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 42
  • غایة المرید فی علم التجوید : صفحه 128
  • کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد : صفحه 372