نسخ کلی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
نسخ کلی : برداشتن حکمی شرعی از تمام مکلفان مخاطب آن حکم
نسخ کلی، مقابل نسخ جزئی بوده و به معنای نسخ حکم سابق و برداشتن آن از تمامی افرادی است که حکم بر آنها ثابت بوده است؛ یعنی حکمی که در گذشته بر همه مکلفان ثابت بوده است به وسیله دلیل ناسخ از همه آنها برداشته می‌شود (نه از برخی از آنها) .
برای نمونه، طبق آیه شریفه: «والذین یتوفون منکم و یذرون ازواجا، وصیة لازواجهم متاعا الی الحول غیر اخراج) »1) ، مدت عده وفات زنان شوهر مرده یک سال تشریع گردید، اما بعد به موجب آیه شریفه: «و الذین یتوفون منکم و یذرون ازواجا یتربصن بانفسهن اربعة اشهر و عشرا) »2) ، حکم اول نسخ گردید و مدت عده وفات برای چنین زنانی چهار ماه و ده روز تعیین شد.
پانوشت
منابع
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 241
- اصول الفقه : صفحه 179
- فرهنگ نامه اصول فقه