اخباریون

توضیح مفهومی

اخباریون : گروهی از علمای امامیه، معتقد به حرمت اجتهاد و انحصار منابع احکام در سنت معصومین ' ع '

اخباریون، گروهی از علمای امامیه هستند که اجتهاد را حرام شمرده و تنها راه دست‌رسی به احکام شرع را سنت پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) می‌دانند و به همین خاطر رجوع مستقیم به قرآن و استفاده از عقل و اجماع را برای شناخت احکام جایز نمی‌دانند، زیرا اعتقاد دارند قرآن را ' مخاطبان آن (مَن خُوطِبَ به) می‌فهمند و مخاطبان اصلی قرآن، معصومان (ع) هستند؛ بنا بر این، آنان می‌توانند به طور مستقیم از قرآن بهره بگیرند، اما دیگران، چون مخاطب اصلی قرآن نبوده و با زبان آن آشنا نیستند، قرآن برای آنها حجیت ندارد.

به نظر این گروه اجماع نیز اگر بر مبنای کشف از قول معصوم (ع) ، حجت باشد، حجیت آن به سنت بر می‌گردد و اگر کاشف از قول معصوم (ع) نباشد، حجت نیست. حکم عقل نیز در صورتی که دارای مبدأ حسی یا قریب به حس نباشد، حجیت ندارد، زیرا عقل نمی‌تواند فلسفه احکام و مصالح و مفاسد واقعی مسایل شرعی را درک کند.

مرام اخباری گری به طور رسمی، از اوایل قرن یازدهم هجری و با ریاست ' میرزا محمد امین استرآبادی ' صاحب کتاب ' الفوائد المدنیة ' به وجود آمد، هر چند نشانه هایی از اخباری گری از زمان‌های دورتر در کلمات گروهی از محدثان به چشم می‌خورد. بعد از استرآبادی، ریاست این فرقه را ' شیخ یوسف بحرانی ' به عهده گرفت.

استرآبادی تلاش زیادی را برای اثبات و گسترش دیدگاه و مسلک خود آغاز کرده بود و در نتیجه، زمان زیادی نگذشت که مرام او گسترش چشمگیری یافت.

در عراق، بزرگانی با موقعیت اجتماعی بالا، به مرام او پیوستند و شهر مقدس کربلا به صورت مرکز نشر اخباری گری و پایگاه اصلی طرفداران این نظریه در آمد. در این روزگار، مجتهدان و فقهایی که به مرام اخباری گری اعتقاد نداشتند، در نظر مردم بی اعتبار و فاقد جایگاه اجتماعی بودند. همچنین، نوع برخورد اخباری‌ها با مجتهدان بسیار شدید و بدبینانه بود و آنان تمام امکانات خود را برای ستیز با فقها به کار می‌بردند. این جریان ادامه داشت تا آن که شخصیتی چون مرحوم ' وحید بهبهانی ' در صحنه مباحثات علمی ظاهر گشت و با روی کار آمدن او، اخباری گری شکست خورده و منزوی گردید.

نکته:

کلمه ' اخباری '، بر دو معنا اطلاق می‌شود:

1. در یک کار برد، به معنای ' محدث ' است و بر کسانی هم چون ' صدوق ' و ' کلینی ' اطلاق می‌شود؛

2. در معنای دیگر، مقابل اصولی می‌آید و استعمال آن به این معنا، در زمان حاضر، شیوع بیشتری دارد و به مرحله تبادر نیز رسیده است.

منابع

1. انوار الاصول جلد 3 : صفحه 608
2. ترمینولوژی حقوق : صفحه 616
3. ترمینولوژی حقوق : صفحه 18
4. ادوار اجتهاد : صفحه (309-350)
5. مباحثی از اصول فقه جلد 2 : صفحه 113
6. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اخباریون» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

عالم اخباری، مجتهد اخباری

اعم

مجتهد ( اصول فقه )

وابسته

اصولیون

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اخباریون به زیرصفحه اخباریون/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 35
• آشنایی با قرآن : صفحه 25
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 40، 91، 165، 181، 191، 192
• ادوار اجتهاد : صفحه (309-350)
• اصطلاحات الاصول : صفحه 45، 49
• اصول الاستنباط : صفحه 181، 188، 189، 209، 218، 221
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 205، 206، 225، 226، 227، 230
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 23، 30، 71، 123، 143، 144، 276، 277
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 103، 298، 492، 495، 497، 650
• التمهید فی علوم القرآن جلد 8 : صفحه 97
• الحاشیة علی استصحاب القوانین : صفحه 67، 72، 73، 227، 228، 229
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 189
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 172، 506، 508، 512، 514، 515
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 133
• الفوائد الحائریة : صفحه 33، 35، 40، 44، 59، 78، 86، 88، 95، 117، 127، 131، 133، 135، 211، 220، 240، 275، 283، 353، 359، 360، 395، 397، 399، 427، 445، 496، 517
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 89، 146، 151، 332، 396، 399، 400، 405، 410، 411، 414
• المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 96، 174، 206
• المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 23، 75
• المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 65
• المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 314، 335
• المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 35، 37، 42، 44، 77، 82
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 269، 273، 275، 328، 332، 334، 338، 494، 500
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 65، 66، 67، 68، 71، 73، 75، 79، 412، 607، 608، 609، 623، 624، 671
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 119، 124، 126
• بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 395، 400
• ترمینولوژی حقوق : صفحه 18، 616
• تقریرات اصول : صفحه 136
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 96، 192، 193، 195، 204، 212
• درآمدی برکلام جدید : صفحه 151، 152
• عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 303
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 21، 213، 223، 257، 261، 264، 268
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 15، 56، 108، 315، 339، 361، 374، 377، 389
• فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 648
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 14، 57، 60، 63، 135، 334، 371، 372، 373، 378، 389، 438
• قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 138، 272
• کفایة الاصول : صفحه 324، 392، 394، 396، 529
• مباحثی از اصول فقه جلد 2 : صفحه 113
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 11 : صفحه 351
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 4 : صفحه 10
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 252، 254، 279، 297
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 434
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 109، 213، 217، 371، 459، 466
• نهایة الاصول : صفحه 571
• نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 43، 44، 91، 199، 201، 264
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 216، 227
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 216، 227