آیة الکرسی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیة الکرسی
آیة الکرسی: آیه 255 سوره بقره.
در روایات و نزد مشهور فقیهان، آیة الکرسی تنها آیه « اللهُ لا اِلهَ اِلا هُوَ الحَیُّ القَیُّومُ لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَومٌ لَهُ مَا فِی السَّمواتِ و مَا فِی الارضِ من ذَا الَذِی یَشفَعِ عِندَهُ الاّ بِاِذنِهِ یَعلَمُ مَا بَینَ اَیدِیهِم وَ مَا خَلفَهُم وَ لا یُحِیطُونَ بِشِیءٍ مِن عِلمِهِ الاّ بِمَا شَاءَ وَسِعَ کُرسِیُّهُ السَّموَاتِ وَ الارضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفظُهُمَا وَ هُوَ العَلِیُّ العَظِیمُ » است، نه به ضمیمه دو آیه بعد آن. 1
این آیه از سوی پیامبر صلّی الله علیه و آله و أئمّه علیهم السّلام به همین نام خوانده شده است. در روایات از آیة الکرسی به عنوان با عظمت ترین آیه قرآن و رأس آن تعبیر شده است. 2
از آیة الکرسی در باب‌های طهارت، صلات و حج به مناسبت سخن رفته است.
قرائت آیة الکرسی بعد از وضو 3، بر بالین محتضر 4 (--» احتضار) ، هنگام دفن میّت 5، پس از نمازهای واجب 6، هنگام پوشیدن لباس نو 7، هنگام خواب، در سفر 8 و زمان رسیدن حاجی به عرفات (--» عرفات) برای وقوف 9 (--» وقوف) ، مستحب است.
قرائت آیه یاد شده در بعضی نمازهای مستحبی مانند نماز غدیر 10
(--» نماز غدیر) ، نماز شب اول قبر 11 (--» نماز وحشت) و نماز اَعرابی 12 (--» نماز اعرابی) وارد شده است و نیز قرائت آن در نافله‌های ظهر و رکعت دوم از دو رکعت نافله بین مغرب و عشا و رکعت نخست نماز وُتَیره (--» نماز وتیره) مستحب است. 13 اگر ارتفاع سقف اتاق بیشتر از هشت ذراع (--» ذراع) باشد، نوشتن آیة الکرسی رأس هشت ذراع یا بالاتر از آن مستحب است. 14
قرائت آیة الکرسی، هنگام تخلّی (--» تخلّی) کراهت ندارد. 15
1 - جواهر الکلام 12 215.
2 - المیزان 2 337.
3 - العروة الوثقی 1 200.
4 - 375.
5 - الحدائق الناضرة 4 105.
6 - مجمع الفائدة 2 315.
7 - کشف الغطاء 3 38.
8 - العروة الوثقی 2 414.
9 - جواهر الکلام 19 54.
10 - 12 214.
11 - العروة الوثقی 2 104.
12 - جامع المقاصد 2 487.
13 - کشف اللثام 4 57 و 58 و جواهر الکلام 7 43.
14 - وسائل الشیعة 5 312 - 313.
15 - العروة الوثقی 1 18.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 165