معارف قرآن

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ معارف قرآن

◄ معارف اعتقادی قرآن

◄ معارف باطنی قرآن

توضیح مفهومی

معارف قرآن : علوم و مباحث برگرفته از قرآن

«معارف قرآن» یا «معارف قرآنی» عنوان مباحثی است که کاملاً با مطالب درونی قرآن و محتوای آن ارتباط دارد و یک نوع تفسیر موضوعی به شمار می‌رود. معارف قرآن یا تفسیر موضوعی، مسائل مطرح در قرآن را از جهت محتوایی بررسی می‌کند؛ به این ترتیب که آیات مربوط به یک موضوع را از سراسر قرآن در یک جا گرد آورده، درباره آن‌چه از مجموع آن‌ها به دست می‌آید سخن می‌گوید؛ مشروط بر آن که از محدوده دلالت قرآنی فراتر نرود. گرچه گاهی در تفسیر موضوعی لازم است به شواهد عقلی و نقلی دیگری نیز استشهاد شود، ولی بحث کاملاً قرآنی است و تنها از دیدگاه قرآن بررسی می‌شود.

فرق «معارف قرآن» با «علوم قرآن» آن است که علوم قرآن بحثی بیرونی است و به درون و محتوای قرآن از جنبه تفسیری کاری ندارد؛ بلکه بحث‌های مقدماتی برای شناخت قرآن و پی بردن به شؤون مختلف آن از قبیل وحی و نزول قرآن، مدّت و ترتیب نزول، اسباب نزول، جمع و تألیف قرآن، کاتبان وحی، یکسان کردن مصحف‌ها، پیدا شدن قرائات و منشأ اختلاف در قرائت قرآن، حجّیّت و عدم تحریف قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، و اعجاز است.

البته ابتدا علم تفسیر نیز بخشی از علوم قرآنی بود؛ ولی توجه دانشمندان مسلمان به مباحث قرآن و همچنین تنوع این مباحث به مرور سبب شد میان مباحث علوم قرآنی و مباحث تفسیری- علی‌رغم تداخل مباحث آن‌دو- نوعی مرزبندی شود و علم تفسیر که خود یکی از مباحث علوم قرآنی است به صورت علمی مستقل ظاهر شود؛ ولی هم‌اکنون نیز گاهی واژه علوم قرآن یا علوم قرآنی در معنایی اعم به کار می‌رود که شامل معارف قرآن و مباحث تفسیری نیز می‌شود.

منابع

1. قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی) : صفحه (72-73)
2. درآمدی برعلوم قرآن : صفحه (54-55)
3. درآمدی برعلوم قرآن : صفحه 18
4. شناخت قرآن : صفحه (28-29)
5. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه (9 (9-11)
6. علوم قرآنی : صفحه (7-8)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «معارف قرآن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

علوم در قرآن

اخص

معارف اعتقادی قرآن، معارف باطنی قرآن

وابسته

علوم قرآن (حوزه اصلی)، قرآن ( علوم قرآنی )، نظام مندی معارف قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه معارف قرآن به زیرصفحه معارف قرآن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آشنایی با قرآن : صفحه 31
• اسرار ترتیب القرآن : صفحه 34
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 28، 38، 145
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 18، 224، 261
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 181
• التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
• التمهید فی علوم القرآن جلد 6 : صفحه 23، 27، 217، 233
• التمهید فی علوم القرآن جلد 7 : صفحه 30
• درآمدی برعلوم قرآن : صفحه 18، (54-55)
• شناخت قرآن : صفحه (28-29)
• علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه (9-11)، 10
• علوم القرآن عند المفسرین : صفحه (9-11)
• علوم قرآنی : صفحه (7-8)هـ(72-73)
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 11 : صفحه 226
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 5 : صفحه 85، 121، 146، 147، 149
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 7 : صفحه 135
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 41، 43
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 57، 366