تشبیه معقول به محسوس

توضیح مفهومی

تشبیه معقول به محسوس : تشبیه مشبّهِ معقول به مشبّهٌ‌به محسوس

تشبیه، به اعتبار حسی و عقلی بودن دو طرف آن (مشبه و مشبهٌ‌به) چهار قسم است. یک نوع آن تشبیه معقول به محسوس یعنی معقول بودن مشبه و محسوس بودن مشبهٌ‌به است؛ مانند:

1. «مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارًا» (جمعه// 5) .

مقصود از حمل تورات، حمل به دوش و شانه نیست؛ بلکه عمل و قیام به مندرجات آن است که یک امر معقول و معنوی، و بار بردن حمار، محسوس است.

2. «مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاء کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتًا» (عنکبوت// 41) .

3. «مَّثَلُ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِرَبِّهِمْ أَعْمَالُهُمْ کَرَمَادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّیحُ فِی یَوْمٍ عَاصِفٍ» (ابراهیم// 18) .

4. «وَالَّذِینَ کَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ کَسَرَابٍ بِقِیعَةٍ یَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاء» (نور// 39) .

در این سه آیه، غیر خدا را ولی خود گرفتن، یک امر معقول و معنوی است که به یک امر محسوس مانند سستی خانه عنکبوت، آب‌نمایی سراب و خاکستر در معرض باد تشبیه شده است.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 420
2. اسالیب البیان فی القرآن : صفحه 278
3. اسالیب البیان فی القرآن : صفحه 233
4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 143
5. الفوائد المشوق الی علوم القرآن و علم البیان : صفحه 70
6. التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 267
7. القرآن و الصورة البیانیة : صفحه 54
8. معجزه بزرگ ، پژوهشی در علوم قرآن : صفحه (307-312)
9. موسوعة الامثال القرآنیة جلد 2 : صفحه 444

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تشبیه معقول به محسوس» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تشبیه عقلی به حسی

اعم

تشبیهات قرآن

وابسته

تشبیه معقول به معقول

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تشبیه معقول به محسوس به زیرصفحه تشبیه معقول به محسوس/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آموزش علوم قرآن جلد 3 : صفحه 143
• اسالیب البیان فی القرآن : صفحه 233، 278
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 143، 144
• الاعلام, قاموس التراجم لأشهر الرجال و النساءمن العرب و المستعربین و المستشرقین : صفحه 273
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 420
• البرهان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 478
• التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 267، 340، 582
• الفوائد المشوق الی علوم القرآن و علم البیان : صفحه 70
• القرآن و الصورة البیانیة : صفحه 54
• معجزه بزرگ ، پژوهشی در علوم قرآن : صفحه (307-312)
• موسوعة الامثال القرآنیة جلد 2 : صفحه 444