آیات صفت فوقیّت

توضیح مفهومی

آیات صفت فوقیّت : آیات بیانگر برتری خدا

آیات بازگوکننده برتری رتبی و معنوی خداوند سبحان را 'آیات صفت فوقیّت' می‌نامند.

واژه 'فوق' 32 بار در قرآن آمده است که از این تعداد چهار بار و در چهار آیه وصف 'فوقیت' به خداوند نسبت داده شده است؛ مانند:

1. آیه 18 سوره انعام: «وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ»؛ «و اوست که بر بندگان خویش چیره است و اوست ‏حکیم آگاه».

2. آیه 61 سوره انعام: «وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَیُرْسِلُ عَلَیْکُم حَفَظَةً»؛ «و اوست که بر بندگانش قاهر (و غالب) است و نگهبانانی بر شما می‏فرستد».

3. آیه 50 سوره نحل: «یَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ»؛ «از پروردگارشان که حاکم بر آنهاست می‏ترسند و آنچه را مامورند انجام می‏دهند».

4. آیه 10 سوره فتح: «یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ»؛ «دست‏خدا بالای دستهای آنان است».

منظور از فوقیت خداوند در این آیات، علو و بالا بودن حسی و مکانی نیست؛ زیرا علو مکانی، از اوصاف اجسام است که خداوند سبحان از آن منزه است؛ بلکه مراد، علو و برتری مقامی و معنوی و احاطه علمی خداوند بر بندگان و قهر و تسلط و استیلای او بر انسان‌ها است؛ از این رو، تمسک به این آیات برای جسمیت خداوند و علو مکانی، مردود است.

منابع

1. التحقیق فی کلمات القرآن جلد 9 : صفحه (158-161)
2. پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 4 : صفحه 247
3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 22
4. التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (109-118)
5. مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 4 : صفحه 21
6. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 7 : صفحه (35-36)
7. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه (274-275)
8. تفسیر نمونه جلد 5 : صفحه 273
9. تفسیر نمونه جلد 5 : صفحه 174

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیات صفت فوقیّت» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیات فوقیت خداوند

اعم

آیات صفات تشبیهی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات صفت فوقیّت به زیرصفحه آیات صفت فوقیّت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 22
• التحقیق فی کلمات القرآن جلد 9 : صفحه (158-161)
• التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (109-118)، 126
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه (274-275)
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 7 : صفحه (35-36)
• تفسیر نمونه جلد 5 : صفحه 174، 273
• مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 4 : صفحه 21
• پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 4 : صفحه 247