قیاس به الغای فارق

توضیح مفهومی

قیاس به الغای فارق : سرایت حکم ' اصل ' به ' فرع ' از طریق الغای فارق

قیاس به الغای فارق، به معنای سرایت دادن حکم اصل به فرع، بر پایه الغای فارق است؛ به این بیان که:

در مواردی که نصی از شارع رسیده و حکم موضوعی بیان شده است، مجتهد در فرآیند به دست آوردن حکم فرع، ذهن خود را متوجه فارق (یا فارق‌های) موجود بین مورد نص (اصل) و مورد سکوت (فرع) می‌کند و فارق غیر مؤثر را ملغی می‌نماید و از طریق الغای فارق، به نص مذکور، کلیتی می‌دهد که آن کلیت می‌تواند حکم مورد سکوت را شامل شود.

در این قیاس، مجتهد متعرض علت نمی‌گردد و به دنبال این نیست که جامع میان نص و مورد سکوت را از طریق تنقیح مناط به دست آورد، بلکه اصل ـ همان مورد نص شارع ـ را از صفات زاید خالی می‌نماید و از طریق عمومیت دادن به آن، حکم موارد دیگر را روشن می‌نماید.

و این همان فرق موجود میان تنقیح مناط و الغای فارق است که یکی ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه موضوع و دیگری ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه علت است؛ به بیان دیگر، تنقیح مناط از نوع قیاس علت است، ولی الغای فارق از اقسام قیاس علت نیست.

نیز ر.ک:الغای خصوصیت.

منابع

1. دانشنامه حقوقی جلد 2 : صفحه 498
2. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

قیاس ( اصول )

وابسته

الغای خصوصیت، قیاس مع الفارق

منابع

• دانشنامه حقوقی جلد 2 : صفحه 498