حبوبات

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ حبوبات

◄ ارزن

◄ باقلا

◄ برنج ( غذا )

◄ جو ( غله )

◄ ذرت

◄ زوان

◄ عدس

◄ لوبیا

◄ ماش

◄ نخود

◄ کنجد

◄ گندم ( فقه )

توضیح مفهومی

حبوبات: دانه‏های خوردنی نباتات.

حبوبات به دانه‏های گیاهانی مانند لوبیا، عدس، نخود و ماش که در پختن غذا از آنها استفاده می‏شود، اطلاق می‏گردد و از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، تجارت، دین، غصب و حدود سخن رفته است.

طهارت: به گفته برخی، برای تطهیر حبوبات نجس شده، مانند برنج و ماش، آنها را در پارچه‏ای قرار داده و در آب کرّ) ر آب کرّ (فرو می‏برند و در صورت نفوذ نجاست در باطن آنها، آن قدر در آب می‏ماند که آب پاک در باطن آن نفوذ کند. برخی، تطهیر باطن مثل حبوبات را غیر ممکن دانسته‏اند. 1

صلات: سجده بر حبوباتِ خوردنی) ر خوردنی (، مانند گندم و برنج صحیح نیست. 2

زکات: از میان حبوبات، زکات گندم و جو واجب است؛ و بنابر قول مشهور زکات دیگر حبوبات وزنی یا پیمانه‏ای، مانند ذرّت، عدس، برنج و ماش در صورتی که به حدّ نصاب) ر نصاب (برسند، مستحب است. 3

تجارت: حبوبات، مانند گندم و برنج یک جنس تلقی نمی‏شوند؛ از این رو، معامله هر نوع در برابر نوعی دیگر به زیاده جایز و صحیح است و ربا) ر ربا (به شمار نمی‏رود، جز گندم و جو که بنابر قول مشهور در مسئله ربا، یک جنس محسوب می‏گردند و معامله یکی در برابر دیگری به زیاده جایز نیست. 4

بیع سَلَم) ر بیع سلف (در حبوبات جایز است، به شرط آنکه اوصاف کالا، مانند تازه یا کهنه بودن، رنگ، بزرگی و کوچکی، نوع و محصول کدام شهر بودن، تعیین گردد 5

دین و غصب: حبوبات، مثلی‏اند) ر مثلی (؛ از این رو، در موارد ضمان، مثل آن بر ذمّه ثابت می‏شود نه قیمت آن. 6

حدود: از آنجا که حبوبات بالقوّه خوردنی به شمار می‏روند، در صورتی که در زمان قحطی، کسی از روی اضطرار) ر اضطرار (آنها را بدزدد، حدّ سرقت بر او جاری نمی‏گردد. 7

1. العروة الوثقی 2 230 /1. تحریر الوسیلة 3 149 /1. کتاب السرائر 434 /1؛ الحدائق الناضرة 106 /12؛ جواهر الکلام 4 205 /15. جواهر الکلام 338 /23 و 5 344. الحدائق الناضرة 6 9 - 8 /20. الروضة البهیة 15 /4؛ جواهر الکلام 85 /37 و 7 89. تحریر الوسیلة 486 /2.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 207

اصطلاح‌نامه

اعم

خوردنیها، گیاه

اخص

ارزن، باقلا، برنج ( غذا )، جو ( غله )، ذرت، زوان، عدس، کنجد، گندم ( فقه )، لوبیا، ماش، نخود

وابسته

بیع سلفی حبوبات، پوست حبوبات، خوردن حبوبات، زکات حبوبات، سجده بر حبوبات، طهارت حبوبات

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حبوبات به زیرصفحه حبوبات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• تکملة حاشیة رد المختار جلد 1 : صفحه 3
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 207