خط عربی

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ خط عربی

◄ خط سریانی

◄ خط نبطی

◄ خط نسخ

◄ خط کوفی

توضیح مفهومی

خط عربی : از رسم‌الخط‌های قرآنی

سابقه خط میان اعراب شبه جزیره عربستان به پیش از اسلام برمی‌گردد؛ تا جایی که به دلایل و قرائن بسیار ادعا شده است که مردم جنوب جزیرة‌العرب (یمن) هزار سال پیش از میلاد حضرت مسیح (ع) هم نوشتن را می‌دانستند.

درباره ریشه خط عربی و خاستگاه آن قضاوت قطعی و مطمئنی وجود ندارد؛ زیرا تاریخ اعراب جاهلی و روابط آن‌ها با همسایگانشان در هیچ اثر و نوشته تاریخی مربوط به آن زمان نیامده است و اندک اطلاعات موجود نیز با استفاده از گفته‌های شاعران و روایات و منقولات شفاهی است؛ اما به طور کلی درباره خاستگاه خط عربی دو گرایش هست:

گرایش اول مربوط به مورخان است که با استفاده از اخبار و احادیث، منشأ خط عربی را سرزمین یمن، عراق یا حیره و انبار یا اقوامی در خود شبه‌جزیره دانسته‌اند.

گرایش دوم مربوط به محققانی است که با استفاده از شیوه‌های نوین تحقیق علمی و بررسی کتیبه‌ها، نوشته‌ها، مسکوکات و دیگر آثار باقی‌مانده در این باره اظهار‌نظر کرده و ریشه‌های اصلی آن را خط مصری، خط فینیقی و خط آرامی دانسته‌اند.

نوشته‌های دوران جاهلیت به‌طور کلی به دو نام «مسند» و «نبطی» خوانده شده‌اند. به موازات پیشرفت جغرافیایی اسلام، خط عربی نیز رواج فراوانی یافت و به‌تدریج خط‌های رایج در کشورهای مصر، سوریه، الجزیره، عراق، آفریقا، ایران و… را نسخ کرد و خود جایگزین آن‌ها شد؛ به طوری که قلمرو نفوذش در شرق تا به چین و در غرب به بخش‌هایی از اروپا امتداد یافت.

عربی، فارسی و ترکی مهم‌ترین زبان‌هایی هستند که به خط عربی نگاشته می‌شوند.

پس از آن که خط عربی به عنوان خط رسمی اسلام پذیرفته شد و اقوام بسیاری با ذوق‌ها و سلیقه‌های مختلف در نوشته‌های خود از آن استفاده کردند، تطورات بسیار یافت و از جمله خط کوفی و خط نسخ پدید آمد و هرکدام با گذشت زمان رشد و تعالی بسیار یافت.

منابع

1. تاریخ القرآن : صفحه (61-68)
2. تاریخ قرآن : صفحه (489-493)
3. رحلة المصحف الشریف من الجرید الی التجلید : صفحه 16
4. رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه : صفحه (15-95)
5. اطلس خط : صفحه (27-109)
6. التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 357

اصطلاح‌نامه

اخص

خط سریانی، خط کوفی، خط نبطی، خط نسخ

وابسته

خط قرآن ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خط عربی به زیرصفحه خط عربی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آشنایی با علوم قرآن جلد 1 : صفحه 358
• اطلس خط : صفحه (27-109)
• التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 357، 358
• تاریخ القرآن : صفحه (61-68)
• تاریخ قرآن : صفحه (489-493)
• رحلة المصحف الشریف من الجرید الی التجلید : صفحه 16
• رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه : صفحه (15-95)