عملکردها

خط نبطی

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

خط نبطی : از رسم‌الخط‌های قرآنی

اعراب جاهلی پیش از اسلام در اثنای تجارت با اهالی شام با خط نبطی آشنا شدند و در مکاتبات خود از آن استفاده می‌کردند. این خط پایه و اساس خط نسخ است. رقیب خط نبطی در عصر جاهلیت، خط سریانی است که بعدها به خط کوفی تبدیل شد.

در ~تاریخ قرآن~ رامیار آمده است: اما خط نبطی چنین شهرت دارد که به دست نویسندگان یهود و نصارا که بیشتر به انواع مختلف خطوط آرامی کتابت می‌کردند، رواج یافته است. جز مردم عربستان جنوبی، بقیه به علت آسانی به آن خط می‌نوشتند. هنگام فتح عراق به دست مسلمانان، مدارس زیادی برای تعلیم خواندن و نوشتن این خط به نوجوانان وجود داشت.

این خط به نحوی شایع بود که بازرگانان عرب چون قصد شام و عراق می‌کردند، ناگزیر از آموختن این خط بودند. حتی یهودیان سالیان درازی پیش از اسلام آن را فراگرفته بودند و کسانی از اوس و خزرج نیز این خط را از ایشان آموخته بودند. مستشرقان، این خط را به نام خط عربی شمالی می‌شناسند. قرآن مجید به آن تدوین شد و پس از اسلام خط رایج همه عربستان گشت.

ظاهراً این خط از شمال به جنوب رفته و در اخبار و احادیث نیز به این مطلب اشاراتی شده است.

منابع

  1. التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 355
  2. اطلس خط : صفحه 287
  3. تاریخ قرآن : صفحه 496

اصطلاح‌نامه

اعم

خط عربی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خط نبطی به زیرصفحه خط نبطی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با علوم قرآن جلد 1 : صفحه 359
  • اطلس خط : صفحه 287
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 355، 359
  • تاریخ قرآن : صفحه 496