قدر متیقن در مقام تخاطب

توضیح مفهومی

قدر متیقن در مقام تخاطب : مصداق یقینیِ مشمول حکم در مقام محاوره

در بحث اطلاق، از دو نوع قدر متیقن سخن به میان می‌آید:

1. قدر متیقن در مقام تخاطب؛ 2. قدر متیقن خارجی.

قدر متیقن در مقام تخاطب، آن است که مخاطب و متکلم درباره مصداق معینی سخن بگویند و بعد از مدتی، متکلم به طور مطلق به ماهیتی که شامل آن مصداق هم می‌گردد امر کند؛ برای مثال، مثلاً مولا با عبد خود درباره فواید گوشت گوسفند گفت‌و‌گو می‌کند، آن گاه به وی امر می‌کند: ' اشتر اللحم '؛ در این جا اگر چه کلام او مطلق است، ولی قدر متیقن در مقام محاوره و تخاطب، همان گوشت گوسفند است.

و یا مانند آن که مولا با عبد خود درباره ثواب آزاد کردن بنده مؤمن سخن گفته و بعد از مدتی می‌گوید: ' اعتق رقبة '، که گر چه کلام او اطلاق دارد و شامل مطلق عبد ـ چه مؤمن و چه کافر ـ می‌شود، اما قدر متیقن در مقام تخاطب، عتق رقبه مؤمن است.

نکته:

به نظر مرحوم ' آخوند خراسانی ' یکی از مقدمات حکمت، عدم وجود قدر متیقن در مقام تخاطب است .

منابع

1. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 335
2. بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 417
3. اصطلاحات الاصول : صفحه 249
4. مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 130
5. مبادی فقه و اصول : صفحه 251
6. ایضاح الکفایة جلد 3 : صفحه (550-551)
7. سیری کامل در اصول فقه جلد 9 : صفحه 95
8. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «قدر متیقن در مقام تخاطب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

قدر متیقن در مقام محاوره

اعم

قدر متیقن

وابسته

قدر متیقن خارجی، مقام تخاطب

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قدر متیقن در مقام تخاطب به زیرصفحه قدر متیقن در مقام تخاطب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 530
• اصطلاحات الاصول : صفحه 248، 249
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 180، 182
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 414، 416
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 621
• المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 53
• ایضاح الکفایة جلد 3 : صفحه (550-551)
• بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 417، 425
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 546
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 555
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 97
• سیری کامل در اصول فقه جلد 9 : صفحه 95
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 335
• کفایة الاصول : صفحه 287
• مبادی فقه و اصول : صفحه 249، 251
• مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 127، 130
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 370، 371
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 280، 281
• منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 429