تفاوت میان نسخه‌های «جنین انسان»
از دانشنامه علوم اسلامی
جز (۱ نسخه واردشده) |
|
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۰۱
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
جنین
جَنین: فرزند تکوّن یافته در رحم مادر.
از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، جهاد، تجارت، رهن، وصیّت، نکاح، ظهار، لعان، عتق، تدبیر، اقرار، صید و ذباحه، ارث و دیات سخن گفتهاند.
طهارت: جنینی که در رحم مادر مرده و امکان سالم بیرون آوردن آن نیست، با قطعه قطعه کردن بیرون آورده میشود. 1
چنانچه زنِ کافرِ باردار شده از مرد مسلمان، همراه جنینش بمیرد، بر جنین احکام مسلمانی بار میشود؛ از این رو، زن را در قبرستان مسلمانان بر پهلوی چپ، پشت به قبله میخوابانند تا روی بچه به سمت قبله باشد. 2 در اینکه این حکم شامل جنینی هم که هنوز روح در آن دمیده نشده، میشود یا نه، اختلاف است. 3
جنین سقط شده مسلمانی که کمتر از چهار ماه دارد بدون غسل و کفن و نماز، تنها در پارچهای پیچیده و دفن میگردد و اگر چهار ماه یا بیشتر داشته باشد، غسل داده و کفن میشود؛ لیکن بر آن نماز خوانده نمیشود. برخی دراین فرض به جای کفن کردن، تعبیر به پیچیدن در پارچهای کردهاند که ظاهر آن عدم وجوب کفن است. 4 تماس با جنین سقط شدهای که چهار ماه یا بیشتر دارد موجب غسل مسّ میّت) رغسل مسّ میّت (است. وجوب غسل در تماس با جنین کمتر از چهار ماه اختلافی است. برخی تصریح به عدم وجوب آن کردهاند. 5
صدق مردار) ر مردار (بر جنین مرده قبل از دمیده شدن روح، همچنین نجس بودن آن، محل بحث است. برخی بر نجاست آن ادعای اجماع کردهاند. 6
جهاد: جنین در اسلام و کفر، تابع پدر و مادر خویش است؛ بنابر این، اگر مرد کافری مسلمان شود، لیکن همسر حاملهاش که بر کفر باقی مانده اسیر گردد، مادر به بردگی گرفته میشود، لیکن جنین به تبع پدر خود، در حکم مسلمان است و به بردگی گرفته نمیشود. 7
تجارت: اگر کنیز یا حیوان بارداری فروخته شود، در صورتی که به نظر عرف، جنین تابع مادر به حساب نیاید، بنابر مشهور در ملک فروشنده باقی میماند. 8 خرید و فروش جنین در رحم حیوان صحیح نیست9) ر بیع ملاقیح (.
رهن: هرگاه کنیز یا حیوانی که گرو گذاشته شده حامله گردد، آیا جنین او نیز جزء مال گرو گذاشته شده محسوب میشود یا نه؟ مسئله اختلافی است. قول اوّل منسوب به مشهور است10) ر رهن (.
وقف: وقف کردن برای جنین به تنهایی صحیح نیست، لیکن اگر مالی برای افراد موجود و کسانی که بعد متولّد میشوند وقف گردد، صحیح است. 11
وصیّت، اقرار و ارث: وصیّت کردن برای جنین، هرچند روح در آن دمیده نشده باشد، صحیح است؛ لیکن استقرار آن منوط به زنده متولد شدن او است، وگرنه، وصیّت باطل است. 12 جنین به شرط زنده به دنیا آمدن ارث میبرد؛ هرچند پس از آن بمیرد. در صورتی که پسر یا دختر بودن جنین و نیز تعدّد یا یکی بودن آن نامعلوم باشد سهم دو پسر - به جهت احتیاط - کنار گذاشته میشود. 13 همچنین اقرار به نفع جنین در صورتی که اشاره به سبب محتمل بکند، مانند وصیّت و ارث، بلکه در فرض عدم اشاره به سبب نیز صحیح است. 14
نکاح: نام گذاری برای جنین مستحب است. با معلوم بودن جنسیت او، نامی از همان جنس برایش انتخاب میگردد؛ و در صورت معلوم نبودن، از نامهای مشترک میان دختران و پسران استفاده میشود. نام گذاری جنین به محمّد مستحب است. 15
ظهار و لعان: آزاد کردن جنین محکوم به بردگی بابت کفّاره، کفایت از
کفّاره نمیکند. 16 همچنین انکار جنین سبب لعان) ر لعان (نمیگردد. 17
عتق و تدبیر: چنانچه کنیزِ باردار آزاد گردد، جنین او نیز - به شرط عدم استثنا - آزاد میشود. در اینکه با استثنا نیز آزاد میشود یا نه، اختلاف است. 18 آیا حکم تابعیّت، در تدبیر) ر تدبیر (نیز جریان دارد؛ بدین معنا که در تدبیر کنیز حامله، جنین نیز در حکم تدبیر تابع مادر است یا نه؟ مسئله اختلافی است. مشهور فقها، تدبیر کنیز باردار را تدبیر جنین او نمیدانند. برخی بین صورت علم به حاملگی کنیز هنگام تدبیر و جهل به آن تفصیل داده و تنها در فرض نخست جنین را نیز مدَبَّر و تابع حکم مادر دانستهاند. 19
عتق و تدبیر جنین، خواه به طور مستقل و یا به انضمام مادر صحیح است. در فرض استقلال، تدبیر و عتق او به مادرش سرایت نمیکند. 20
صید و ذباحه: تذکیه جنین به تذکیه حیوان است، به شرط آنکه روح در آن دمیده نشده و خلقتش تمام باشد. آیا در صورت دمیده شدن روح در آن نیز همین حکم را دارد؟ مسئله اختلافی است. 21
دیات: سقط جنین، حرام و موجب ثبوت دیه است. دیه آن با توجه به مراحل تکوّن جنین متفاوت است22) ر سقط جنین (.
1. جواهر الکلام 299 - 297. 2 374 /4؛ توضیح المسائل مراجع 340 /1 م 3 619. جواهر الکلام 345 /5. 5 115 - 110. 4 298 /4؛ التنقیح) الطهارة (276 /7؛ المعالم الزلفی/ 6 296. مستمسک العروة 333 /1؛ التنقیح) الطهارة (123- 122 /35. 14 73 - 70 /39. 13 386. 12 27 /28. 11 230 - 229 /25. 10 440 /22. 9 154 / 24. 8 144 - 143 / 21. 7 546 - 544 /1؛ فقه الصادق 15 214 /20. جواهر الکلام 255 /31؛ مهذّب الاحکام 16 258 /25. جواهر الکلام 22 184 - 180 /36. 21 251. 20 210. 19 178. 18 13 /34. 17 201 /33. مهذّب الاحکام 253 /25.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 127
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- جنین مشرف به مرگ، جنین وارث
- به لحاظ ایمان وکفر:
- جنین ذمی، جنین مرتده، جنین مسلمان
- به لحاظ بیماری:
- جنین بیماری خونی، جنین بیمار جنینی
- به لحاظ تمام ونقص:
- جنین تام الخلقه، جنین غیر تام الخلقه، جنین ناقص الخلقه
- به لحاظ روح دار بودن:
- جنین بی روح، جنین ذی روح
- به لحاظ مراحل تکامل:
- جنین استخوانی، عَلَقَه، مضغه ( فقه )، نطفه
- به لحاظ مشروعیت:
- جنین از زنا، جنین وطی شبهه
وابسته
- اتلاف جنین انسان، ارث از جنین، ارث جنین، اقرار برای جنین، بیماری جنینی، تشریح جنین، تکفین جنین سقط شده، دیه اعضای جنین ( فقه )، دیه جنین از زنا، زکات مال جنین، سقط جنین ( فقه )، شفعه جنین، قتل جنین، مرگ جنین، مس جنین سقط شده، نفقه حمل زوجه ناشزه، نکاح جنین، هبه به جنین، وصیت بر جنین، وقف بر جنین
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جنین انسان به زیرصفحه جنین انسان/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.