عملکردها

تفاوت میان نسخه‌های «تغلیب ( علوم قرآنی )»

از دانشنامه علوم اسلامی

 
جز (۱ نسخه واردشده)
 
(بدون تفاوت)

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۲۲:۱۱

رده‌ها

توضیح مفهومی

تغلیب ( علوم قرآنی ) : جمع بین دو چیز و اطلاق حکم اختصاصی یکی از آن‌ها بر مجموع

«تغلیب» از مجازهای لغوی و به معنای اعطای حکم یک لفظ به لفظ دیگر، و لفظ غالب را در هر دو به کار بردن، و آن دو را که مختلف هستند همچون یکی به حساب آوردن است. مانند:

1. «وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتِینَ» (تحریم// 12) ، و «إِلَّا امْرَأَتَهُ کانَتْ مِنَ الْغابِرِینَ‏» (اعراف// 83) .

در این آیات، اصل «القانتات» و «الغابرات» است؛ ولی به حکم تغلیب به جای لفظ مؤنث، از لفظ مذکر استفاده شده است.

2. «یا لَیْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ بُعْدَ الْمَشْرِقَیْنِ» (زخرف// 38) که منظور از «مشرقین» مغرب و مشرق است؛ ولی از باب تغلیب و به دلیل شهرت، مشرق بر مغرب غلبه داده شده است.

زرکشی می‌گوید: مجاز بودن تغلیب از آن رو است که لفظ در جای خودش استعمال نشده است.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 302
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 134

اصطلاح‌نامه

اعم

مجاز لغوی ( علوم قرآنی )

اخص

تغلیب اسم جنس، تغلیب اکثر، تغلیب جمع، تغلیب عاقل، تغلیب متکلم، تغلیب مخاطب، تغلیب مذکر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تغلیب ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه تغلیب ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آنچه باید از قرآن بدانیم : صفحه 134
  • اسباب النزول جلد 3 : صفحه 348
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 134
  • الاعلام, قاموس التراجم لأشهر الرجال و النساءمن العرب و المستعربین و المستشرقین : صفحه 313
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 302، 312
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 348