آیه نجوا

توضیح مفهومی

آیه نجوا : آیه 12 مجادله، در باره درگوشی صحبت کردن با پیامبر (ص)

به آیه 12 سوره مجادله «آیه نجوا» یا «آیه مناجات» می‌گویند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَةً ذَلِکَ خَیْرٌ لَّکُمْ وَأَطْهَرُ فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ»؛ «‌ای کسانی که ایمان آورده‏اید هرگاه با پیامبر (خدا) گفتگوی محرمانه می‏کنید پیش از گفتگوی محرمانه خود صدقه‏ای تقدیم بدارید این (کار) برای شما بهتر و پاکیزه‏تر است و اگر چیزی نیافتید بدانید که خدا آمرزنده مهربان است».

مفسّران در شأن نزول این آیه گفته‌اند که جمعی از ثروتمندان خدمت پیامبر (ص) می‌آمدند و با او نجوا می‌کردند. این کار مایه نگرانی فقرا و امتیازی برای ثروتمندان بود. این‌جا بود که آیه نازل شد و به آنان دستور داد پیش از نجوا با پیامبر (ص) صدقه‌ای به مستمندان بپردازند. اغنیا نیز وقتی چنین دیدند، از نجوا خودداری کردند.

غالب مفسران شیعه و سنی نوشته‌اند امیرمؤمنان علی (ع) تنها کسی بود که به این آیه عمل کرد، و این فضیلتی بزرگ برای حضرت علی (ع) است که داستان آن در بیشتر کتاب‌های تفسیری و حدیثی آمده است. با این که حضرت علی (ع) در زمره ثروتمندان اصحاب پیامبر (ص) نبود و زندگی ساده و زاهدانه‌ای داشت، برای احترام به این حکم الهی در مدت کوتاه عمر این آیه چند بار صدقه داد و مسائل ضروری را از طریق نجوا با پیامبر (ص) در میان نهاد.

یکی از اهداف تشریع این حکم، جلوگیری از گفت‌و‌گوهای غیر ضرور با پیامبر (ص) و رهبر جامعه بود که وقت ارزشمند او را با نجوا نگیرند. البته پس از تأمین این هدف، این آیه با آیه پس از آن (آیه 13 همین سوره) نسخ شد.

منابع

1. تفسیر نمونه جلد 23 : صفحه 447
2. مجله رسالة القرآن (فصلنامه) جلد 19 : صفحه 189
3. آموزش علوم قرآن جلد 2 : صفحه 362

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه نجوا» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 012 مجادله، آیه مناجاة، آیه نجوی ( علوم قرآنی )، صدقه نجوا

اعم

اسامی آیات، سوره مجادله ( سوره 58 )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه نجوا به زیرصفحه آیه نجوا/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آموزش علوم قرآن جلد 2 : صفحه 362
• اسباب النزول : صفحه 276
• الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة جلد 1 : صفحه 252
• البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه (373-379)، 377
• التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 296
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 107
• تفسیر نمونه جلد 23 : صفحه 447
• لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 190
• مجله رسالة القرآن (فصلنامه) جلد 19 : صفحه 189
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 287