نمایش مبدأ برای مقام تخاطب

== توضیح مفهومی ==

'''مقام تخاطب''' : وضعیت حاصل از مخاطَب قرار دادن فرد یا افرادی توسط متکلم

مقام تخاطب، وضعیت و موقعیتی است که از مورد خطاب قرار دادن شخص یا اشخاصی به وسیله متکلم پدید می‌آید، که در این حالت، متکلم در حال خطاب را ' مخاطِب ' و طرف خطاب را ' مخاطَب ' می‌نامند.

مخاطَب یا طرف خطاب ممکن است شخص خاصی باشد و ممکن است همه افراد باشند.

اصل در مقام تخاطب این است که متکلم عالم به وضع است و در مقام بیان تمام مراد خود، جدی بوده و قصد شوخی ندارد و قرینه‌ای بر خلاف مراد خود اقامه نکرده است، مگر این که خلاف آن اثبات شود.

نکته اول:

در خطابات شخصی و تکالیفی که متوجه اشخاص است، به جز شرایط عمومی تکلیف ـ مثل علم به صدور تکلیف از مولا و مقدور بودن آن برای مکلف و عدم اضطرار به ترک تکلیف ـ شرط دیگری نیز باید رعایت شود و آن این است که مولا انبعاث در مکلف (مبعوث) را احتمال بدهد و اگر به عدم انبعاث و عصیان و مخالفت یقین دارد معنا ندارد که بنده را بعث و یا زجر نماید، مگر این که بخواهد او را امتحان کند یا غرضی دیگر هم چون مسجل شدن عقوبت بر او را داشته باشد.

اما در خطابات عامه، مثل: ' اقیموا الصلاة و آتوا الزکوة ' ـ بنا بر مبنای عدم انحلال تکالیف بین مکلفان ـ لازم نیست یکایک افراد این شرایط را داشته باشند و همین که تعداد زیادی شرایط را دارند و اطاعت می‌نمایند کافی است <ref>سیری کامل در اصول فقه جلد 7 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_7.htm#132 132]</ref> .

نکته دوم:

در کتاب‌های اصولی بحث شده است که آیا در مقام مخاطب قرار دادن شنوندگان، تنها کسانی مورد خطاب و توجه گوینده هستند که در جلسه سخنرانی و صدور دستور حضور دارند و این خطاب را می‌شنوند، یا کسانی را هم که در مجلس نیستند، شامل می‌شود و یا همانند یک قضیه حقیقیه، شامل همه آیندگان تا روز قیامت می‌گردد.
{{پانوشت}}
=== منابع ===
#سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_8.htm#327 327]
#انوار الاصول جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#206 206]
#الموجز فی اصول الفقه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5757/index.htm#19 19]
#بحوث فی علم الاصول جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_3.htm#417 417]
# جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1171/1171_2.htm#601 (601-602)]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== وابسته ===
:[[وابسته::قدر متیقن در مقام تخاطب]]
== منابع ==
*[[منبع:: جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1171/1171_2.htm#601 (601-602)]
*[[منبع::الموجز فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5757/index.htm#19 19]
*[[منبع::انوار الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#206 206]
*[[منبع::بحوث فی علم الاصول جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_3.htm#417 417]
*[[منبع::تهذیب الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#534 534]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 7]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_7.htm#132 132]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 8]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_8.htm#327 327]
[[رده:مقام تخاطب]]
[[کد::145807| ]]