نمایش مبدأ برای مقاسمه ( خراج )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

خراج و مقاسمه دو نوع مالیات ارضی است که از طرف دولت اسلامی بر زمینهای مفتوحة عنوة؛ (یعنی زمینهایی که مسلمانان با جنگ و غلبه توانسته‏اند آنها را از دست کفار خارج سازند) تعیین می‏گردد و کسی که روی این زمینها کار می‏کرد، موظف بود هر سال مبلغی به عنوان مالیات ارضی به دولت بپردازد و چون این گونه اراضی از آن تمام مسلمانان است و قابل خرید و فروش نیست، باید منافع آن هم در مصالح عموم صرف شود.

خراج و مقاسمه با این که هر دو مالیات ارضی است، ولی این دو عنوان با هم تفاوت دارند. خراج عبارت است از مالیات نقدی که از طرف دولت تعیین می‏گردد و کسانی که روی آن زمینها کار می‏کنند، موظف هستند هر سال همان مبلغ را به خزانه دولت واریز نمایند، مثلاً بر هر جریب زمین مبلغ ده دینار خراج بپردازند، ولی مقاسمه این است که خود دولت در محصول زمینهای خراجیه با کشاورزان سهیم باشد. مثلاً 13 یا 14 محصولات، مال دولت و بقیه آن مال کشاورزان باشد. 451

موارد مصرف خراج‏

خراج پس از جمع آوری طبق تشخیص و دستور حاکم واقعی اسلام، در راه مصالح عمومی و امنیت و دفاع از مرزها و آنچه که موجب تقویت و رشد جامعه اسلامی از نظر اقتصاد و سیاست و... است صرف می‏گردد.

امیرمؤمنان (ع) در فرازی از عهده نامه مالک اشتر که در مورد خراج دهندگان توصیه می‏کند، می‏فرماید:

«خراج و مالیات را دقیقاً زیر نظر بگیر! به گونه‏ای که صلاح مالیات دهندگان باشد، زیرا در بهبودی وضع مالیات وبهبودی حال مالیات دهندگان بهبود حال دیگران نیز نهفته است و هرگز دیگران به صلاح نمی‏رسند، جز این که خراج دهندگان در صلاح و بهبودی به سر برند، چرا که مردم همه وامدار و نانخور خراج و خراج گزاران هستند. » 452

از این عبارت بخوبی استفاده می‏شود که «خراج» از منابع اساسی اقتصاد و رفاه زندگی عمومی مسلمین و تأمین معاش و مصالح آنهاست، و به همین جهت باید برای پربار کردن آن کوشش همه جانبه به عمل آید.

-----------------------------------------------------------------------

پی نوشتها:

451- سبحانی جعفر، مفاهیم القرآن، معالم الحکومة، قم، ناشر، مؤسسه الامام الصادق (ع) ، ط 41، 1413 ه'ق، ج 2، ص 582.

452- صبحی صالح، نهج البلاغه، نامه. 53

-----------------------------------------------------------------------

منابع مالی اهل بیت (ع) ، نورالله علیدوست خراسانی.
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''مقاسمه ( خراج )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::خراج مقاسمه]]
=== اعم ===
:[[اعم::مالیات اراضی خراجی]]
=== اخص ===
:[[اخص::مقاسمه سلطان]]، [[اخص::مقاسمه مال زکوی]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::تصرف جائر در مقاسمه]]، [[وابسته::ضمان مقاسمه]]
== منابع ==
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 19]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_19.htm#59 59]
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 38]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_38.htm#327 327]
[[رده:مقاسمه ( خراج )]]
[[کد::258796| ]]