نمایش مبدأ برای مجاز ( اصول فقه )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''مجاز ( اصول فقه )''' : استعمال لفظ در غیر معنای موضوعٌ له

مجاز، در دیدگاه مشهور، عبارت است از استعمال لفظ به کمک قرینه، در غیر معنایی که برای آن وضع شده است، به سبب علاقه و مناسبت میان آن معنا و معنای موضوع له، مانند: استعمال لفظ ' اسد ' در انسان شجاع در جمله ' رأیت اسداً یرمی ' به خاطر علاقه مشابهت بین انسان شجاع و شیر در شجاعت و به کمک قرینه (یرمی) .

میان اصولی‌ها اختلاف است که آیا استعمال لفظ در معنای مجازی به اذن و ترخیص واضع بستگی دارد و آن هم فقط در محدوده علایقی است که در علم بیان ذکر شده، یا این که استعمال آن تابع پسند طبع و ذوق سلیم است؛ مشهور قدما، استعمال لفظ در معنای مجازی را تابع اذن واضع و در محدوده علایق شناخته شده می‌دانند و مشهور متأخران از جمله مرحوم ' محقق نائینی ' و ' آخوند خراسانی ' نظر دوم را پذیرفته‌اند.

نکته:

' سکاکی ' معتقد است مجاز عبارت است از استعمال لفظ در موضوع له ادعایی؛ برای مثال، انسان شجاع را مصداق ادعایی شیر درنده به حساب می‌آورد؛ یعنی ادعا شده که او یکی از افراد شیر است، و سپس لفظ اسد را در آن استعمال می‌کند. ' زید اسد '؛ یعنی زید مصداق ادعایی اسد است.

بنابراین، در نظر ' سکاکی ' مجاز نیز استعمال لفظ در موضوع له است، با این ادعا که فرد شجاع، مصداقی از مصادیق شیر درنده است. به این نظریه، نظریه ' مجاز عقلی ' می‌گویند.
=== منابع ===
#اصول الفقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#27 27]
#مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5103/index.htm#29 29]
#شرح اصول فقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5109/5109_1.htm#50 50]
#مبادی فقه و اصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5085/index.htm#83 83]
#تهذیب الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5174/5174_1.htm#21 (21-23)]
#تمهید القواعد : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1192/index.htm#95 95]
#الوافیة فی اصول الفقه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#59 59]
#اصطلاحات الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#118 118]
#التمهید فی تخریج الفروع علی الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5091/index.htm#185 185]
#انوار الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#60 60]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::حقیقت و مجاز ( اصول فقه )]]
=== اخص ===
:[[اخص::مجاز عرفی]]، [[اخص::مجاز لغوی ( اصول فقه )]]، [[اخص::مجاز مرکب ( اصول فقه )]]، [[اخص::مجاز مفرد ( اصول فقه )]]
:'''به لحاظ کثرت استعمال:'''
:[[اخص::مجاز راجح]]، [[اخص::مجاز متعارف]]، [[اخص::مجاز مشهور]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::تجوز]]، [[وابسته::حقیقت ( اصول فقه )]]، [[وابسته::دواعی مجاز]]، [[وابسته::علایق مجاز]]، [[وابسته::علایم مجاز]]، [[وابسته::لفظ مجازی]]، [[وابسته::معنای مجازی ( اصول فقه )]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اجود التقریرات جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#453 453]
*[[منبع::اصطلاحات الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#118 118]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#291 291]
*[[منبع::اصول السرخسی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/893/893_1.htm#170 170]
*[[منبع::اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#27 27]
*[[منبع::الاتقان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#137 137]
*[[منبع::الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1174/1174_1.htm#26 26]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1174/1174_1.htm#46 46]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#339 339]
*[[منبع::التمهید فی تخریج الفروع علی الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5091/index.htm#185 185]
*[[منبع::التمهید فی علوم القرآن جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_5.htm#74 74]
*[[منبع::الحاشیة علی استصحاب القوانین]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/862/index.htm#21 21]
*[[منبع::الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/795/795_1.htm#297 297]
*[[منبع::القواعد و الفوائد جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/331/331_1.htm#161 161]
*[[منبع::اللمع فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/892/index.htm#59 59]
*[[منبع::المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#229 229]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#286 286]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#308 308]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#321 321]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#328 328]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#329 329]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#332 332]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#333 333]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#337 337]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#344 344]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#345 345]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#413 413]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_1.htm#91 91]
*[[منبع::الوافیة فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#59 59]
*[[منبع::انوار الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#60 60]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#61 61]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#63 63]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#87 87]
*[[منبع::تسدید الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#43 43]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#44 44]
*[[منبع::تمهید القواعد]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1192/index.htm#95 95]
*[[منبع::تهذیب الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5174/5174_1.htm#21 (21-23)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5174/5174_1.htm#23 (23-21)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#43 43]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#44 44]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#45 45]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#467 467]
*[[منبع::شرح اصول فقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5109/5109_1.htm#50 50]
*[[منبع::شریعت در آئینه معرفت]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1786/index.htm#124 (124-126)]
*[[منبع::عدة الاصول (ط.ق) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_1.htm#141 141]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_1.htm#144 144]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_1.htm#163 163]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_1.htm#165 165]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_1.htm#212 212]
*[[منبع::عدة الاصول (ط.ق) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_2.htm#118 118]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_2.htm#120 120]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/852/852_2.htm#124 124]
*[[منبع::علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#23 23]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2.htm#576 576]
*[[منبع::مبادی الوصول الی علم الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/855/index.htm#63 63]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/855/index.htm#71و73 71و73]
*[[منبع::مبادی فقه و اصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5085/index.htm#83 83]
*[[منبع::مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5103/index.htm#29 29]
*[[منبع::معارج الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/854/index.htm#55 55]
*[[منبع::نهایة الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#28 28]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#29 29]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#323 323]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#379 379]
[[رده:مجاز ( اصول فقه )]]
[[کد::132742| ]]