نمایش مبدأ برای حجیت اجماع منقول

== توضیح مفهومی ==

'''حجیت اجماع منقول''' : صحّت استناد و احتجاج به اجماع منقول به خبر واحد یا متواتر

حجیت اجماع منقول، به معنای صحت تمسک و احتجاج به آن، از سوی شارع نسبت به مکلف ـ و به عکس ـ است که لازمه آن منجّزیت ـ در صورت اصابت به واقع ـ و معذّریت ـ در صورت عدم اصابت به واقع ـ می‌باشد.

اجماع منقول، اگر نقل آن به حد تواتر برسد، در حکم اجماع محصل بوده و حجت است، اما اگر نقل آن به اندازه خبر واحد باشد، درباره حجیت آن میان اصولی‌ها اختلاف است و هر یک از آنان، به حسب مبانی خود نظر متفاوتی ارائه نموده‌اند؛ کسانی که خبر واحد را حجت نمی‌دانند، اجماع منقول به خبر واحد را نیز حجت نمی‌دانند و کسانی که خبر واحد را حجت می‌دانند، در مورد اجماع منقول اختلاف دارند:

برخی میان خبر واحد حدیثی و اجماع منقول به خبر واحد، فرق نگذاشته و گفته‌اند: چون هر دو، خبر واحدی است که از رأی امام (ع) حکایت می‌نماید، بنابراین هر دو معتبر و حجت می‌باشد. برخی دیگر همانند مرحوم ' نایینی ' به تفصیل معتقد شده و گفته‌اند: اجماع منقول به خبر واحد باید به صورت اخبار از طریق حس باشد و طبق این مبنا، نقل، گاهی به صورت نقل سبب است؛ یعنی دیدگاه‌ها و فتواهای علما که سبب کشف از رأی معصوم (ع) است نقل می‌شود. و گاهی به صورت نقل مسبب می‌باشد؛ یعنی خود رأی معصوم (ع) به طور مستقیم نقل می‌شود.

در صورتی که اجماع منقول به خبر واحد به صورت نقل سبب باشد، چون اخبار از حس است، تحت عموم ادله حجیت خبر واحد می‌گنجد و حجت می‌شود؛ اما اگر به صورت نقل مسبب باشد، چون اخبار از حدس است، از طریق حجیت خبر واحد، حجت نمی‌گردد، مگر طبق نظر کسانی که به حجیت اجماع حدسی معتقد هستند، در صورتی که حدس قریب به حس باشد.

برخی دیگر چون مرحوم ' شیخ انصاری ' تفصیل دیگری داده‌اند، به این صورت که اگر ناقل اجماع، اجماع همه علما را در همه اعصار نقل کند، به گونه‌ای که برای ناقل، حدس قطعی به رأی معصوم (ع) پیدا شود، این اجماع منقول حجّت است، زیرا نازل منزله اخبار از حس می‌باشد، و اگر حدس ظنی پدید آید و اجماعی را نقل کند که از راه قانون لطف، نسبت به رأی معصوم (ع) قطع حاصل شود، چنین اجماع منقولی اعتبار ندارد.

در مسئله، دیدگاه‌های دیگری نیز وجود دارد که با مبانی معتقدان به حجیت اجماع محصل، مناسبت دارد؛ برای نمونه، ' شهید صدر ' اجماع منقول را به هیچ وجه حجت نمی‌داند، زیرا نظر امام (ع) از طریق حدس و اجتهاد به دست می‌آید. البته کشف اتفاق علما در مسئله، حسی است و تنها همان حجت است.
=== منابع ===
#انوار الاصول جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#392 392]
#الاجتهاد اصوله و احکامه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5100/index.htm#75 75]
#فوائد الاصول جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_3.htm#149 149]
#قوانین الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/859/859_1.htm#384 384]
#کفایة الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1187/index.htm#331 331]
#معالم الدین و ملاذ المجتهدین : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/856/index.htm#180 180]
#فرائد الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_1.htm#88 88]
#الوافیة فی اصول الفقه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#155 155]
#الوافیة فی اصول الفقه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#81 81]
#منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5083/index.htm#214 214]
#اصول الفقه جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_2.htm#107 107]
#تحریرالمعالم : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5059/index.htm#157 157]
#سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_10.htm#291 291]
#ایضاح الکفایة جلد 4 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5152/5152_4.htm#244 244]
#دروس فی علم الاصول جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#173 173]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== وابسته ===
:[[وابسته::اجماع منقول ( اصول فقه )]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اصطلاحات الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#25 25]
*[[منبع::اصول الاستنباط]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1163/index.htm#191 191]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1163/index.htm#194 194]
*[[منبع::اصول الفقه جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_2.htm#107 107]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_2.htm#108 108]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_2.htm#110 110]
*[[منبع::الاجتهاد اصوله و احکامه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5100/index.htm#75 75]
*[[منبع::الاصول العامة للفقه المقارن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/886/index.htm#274 274]
*[[منبع::الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_2.htm#124 124]
*[[منبع::الفوائد الحائریة]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1167/index.htm#387 387]
*[[منبع::اللمع فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/892/index.htm#255 255]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_3.htm#182 182]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_3.htm#202 202]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_3.htm#204 204]
*[[منبع::المحکم فی اصول الفقه جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_3.htm#189 189]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_3.htm#193 193]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_3.htm#195 195]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_3.htm#196 196]
*[[منبع::الوافیة فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#81 81]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#155 155]
*[[منبع::انوار الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#392 392]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#408 408]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#409 409]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#410 410]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#411 411]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#412 412]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#413 413]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#414 414]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_2.htm#416 416]
*[[منبع::ایضاح الکفایة جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5152/5152_4.htm#244 244]
*[[منبع::بحوث فی علم الاصول جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_4.htm#317 317]
*[[منبع::تحریرالمعالم]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5059/index.htm#157 157]
*[[منبع::تسدید الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_2.htm#59 59]
*[[منبع::تهذیب الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_2.htm#99 99]
*[[منبع::حقایق الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/871/871_2.htm#98 98]
*[[منبع::دروس فی علم الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#173 173]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 10]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_10.htm#291 291]
*[[منبع::علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#228 228]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#229 229]
*[[منبع::فرائد الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_1.htm#80 80]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_1.htm#88 88]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_3.htm#146 146]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_3.htm#149 149]
*[[منبع::قوانین الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/859/859_1.htm#384 384]
*[[منبع::کفایة الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1187/index.htm#331 331]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1187/index.htm#332 332]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1187/index.htm#333 333]
*[[منبع::مصباح الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/878/878_2.htm#134 134]
*[[منبع::معالم الدین و ملاذ المجتهدین]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/856/index.htm#180 180]
*[[منبع::منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی)]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5083/index.htm#214 214]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_4.htm#237 237]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_4.htm#238 238]
*[[منبع::نهایة الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#527 527]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#534 534]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_3.htm#96 96]
[[رده:حجیت اجماع منقول]]
[[کد::54298| ]]