نمایش مبدأ برای تعارض اصل عملی و دلیل اجتهادی

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''تعارض اصل عملی و دلیل اجتهادی''' : تنافی میان مدلول اصل عملی و دلیل اجتهادی

تعارض اصل عملی و دلیل اجتهادی، به معنای تنافی میان مدلول آن دو است، مانند: تعارض میان مدلول ' اصل برائت شرعی ' با مدلول ' خبر واحد ثقه '؛ چنان که طبق خبر واحد ثقه، غسل ارتماسی بر روزه دار حرام می‌شود و از طرفی، چون حکم تکلیفی این مورد به طور قطع معلوم نیست، اصل برائت شرعی ـ ' رفع ما لا یعلمون ' ـ آن را شامل می‌شود و حرمت را بر می‌دارد. از این رو، اصل برائت شرعی و خبر واحد ثقه، تعارض می‌کنند، زیرا یکی غسل ارتماسی را برای روزه دار حرام می‌داند و دیگری آن را حرام نمی‌داند.

در تعارض اصول عملی و ادله اجتهادی، به عقیده مشهور، ادله اجتهادی از باب حکومت، بر اصول عملی مقدم است، زیرا با دست یابی به حکم مسئله از راه خبر ثقه و دلیل اجتهادی، شک و جهل مکلف در حکم واقعی، که موضوع برای اصل برائت شرعی است، به گونه‌ای وجدانی و تکوینی از بین نمی‌رود، بلکه تنها به لسان تعبد و تشریع از بین می‌رود، بر این اساس، مورد شمول، حکومت است نه ورود.

نکته اول:

در نظر مشهور اصولی‌ها، هیچ گاه میان ادله اجتهادی و ادله فقاهتی تعارض و تنافی محقق نمی‌شود، چون تعارض و تنافی دو دلیل در جایی است که میان آنها تکاذب باشد و این تکاذب هم در جایی رخ می‌دهد که دو دلیل معارض، در عرض یک دیگر باشند نه در طول هم.

نکته دوم:

مرحوم ' شیخ انصاری ' در کتاب ' فرائد الاصول ' دلیل اجتهادی (امارة) را بر اصل عقلی وارد می‌داند، زیرا آن دلیل، موضوع اصل را که عدم بیان می‌باشد، به صورت تکوینی و وجدانی از بین می‌برد.
=== منابع ===
#علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#430 430]
#الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_4.htm#367 367]
#الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_4.htm#293 293]
#ادوار اجتهاد : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1164/index.htm#385 385]
#بحوث فی علم الاصول جلد 7 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_7.htm#24 24]
#دروس فی علم الاصول جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#542 542]
#دروس فی علم الاصول جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#151 151]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''تعارض اصل عملی و دلیل اجتهادی'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::تعارض ادله محرزه و اصول عملی]]، [[بج::تعارض اصول عملی و ادله اجتهادی]]، [[بج::تعارض دلیل اجتهادی و اصل]]
=== اعم ===
:[[اعم::تعارض ادله]]
=== اخص ===
:[[اخص::تعارض اماره و اصل]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اجود التقریرات جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_2.htm#80 80]
*[[منبع::ادوار اجتهاد]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1164/index.htm#385 385]
*[[منبع::الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_4.htm#293 293]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_4.htm#367 367]
*[[منبع::المحکم فی اصول الفقه جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_5.htm#157 157]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_5.htm#158 158]
*[[منبع::المعالم الجدیدة للاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/874/index.htm#192 192]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/874/index.htm#193 193]
*[[منبع::بحوث فی علم الاصول جلد 7]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_7.htm#24 24]
*[[منبع::تهذیب الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_2.htm#138 138]
*[[منبع::دروس فی علم الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_1.htm#150 150]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_1.htm#185 185]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_1.htm#468 468]
*[[منبع::دروس فی علم الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#151 151]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#542 542]
*[[منبع::علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#253 253]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#396 396]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#430 430]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#433 433]
*[[منبع::فرائد الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_1.htm#308 308]
*[[منبع::فرائد الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_2.htm#750 750]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_5.htm#82 82]
[[رده:تعارض اصل عملی و دلیل اجتهادی]]
[[کد::42363| ]]