نمایش مبدأ برای بی هوشی ( فقه )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

بیهوشی

بیهوشی: زوال شعور و عقل، از هوش رفتن.

از آن در بابهایی نظیر طهارت، صلات، صوم، حج، مضاربه، وکالت، و نکاح سخن رفته است.

اثر بیهوشی

بیهوشی - از آن جهت که موجب زوال عقل و شعور آدمی است - شخص را از اهلیّت) ر اهلیّت (خارج می‏کند. بدین معنا که آنچه مشروط به عقل است، اهلیّت آن را ندارد. از این رو، تکلیف) ر تکلیف (به فرد بیهوش متوجّه نمی‏شود؛ چون از شرایط عمومی همه تکالیف، عاقل بودن انسان است. 1 و در فرض توجّه تکلیف به او قبل از بیهوشی، مکلّف به ادای آن در حال بیهوشی نخواهد بود. و نیز عمل خلافی که در حال بیهوشی از فرد سر می‏زند بزه و گناه شمرده نمی‏شود و مستحقّ کیفر نیست؛ همچنین بر عقد2) ر عقد (یا ایقاعی3) ر ایقاع (که از شخص در حال بیهوشی صادر شده اثری مترتّب نمی‏گردد.

از شرایط ثبوت و نیز استمرار ولایت) ر ولایت (برای ولیّ عقل است؛ از این رو در حال بیهوشی ولایتی برای وی نخواهد بود4) ر عقل (.

احکام

طهارت: از اسباب بطلان وضو بنابر مشهور بیهوشی است. بر بطلان، ادّعای اجماع نیز شده است. 5

صلات: بیهوشی در اثنای نماز موجب بطلان آن می‏گردد. 6 بر کسی که در تمام وقت نماز بیهوش بوده قضای آن نماز واجب نیست. 7 برخی گفته‏اند: اگر منشأ بیهوشی امری غیر اختیاری همچون بیماری باشد، قضای نماز، واجب نیست اما اگر منشأ خود فرد باشد، مثلا بر اثر استعمال زیاد مواد مخدر بیهوش شده باشد باید نماز فوت شده در حال بیهوشی را قضا کند. 8

صوم: روزه‏داری که بیهوش شده است آیا مطلقا روزه‏اش باطل می‏گردد یا درصورتی که نیّت روزه داشته و سپس بیهوش گشته روزه‏اش صحیح است؟ 9 مسئله محلّ اختلاف می‏باشد. قول اوّل به اکثر فقها بلکه به مشهور نسبت داده شده است. 10 بنابر قول مشهور قضای روزه ماه

رمضان بر بیهوش واجب نیست. 11 برخی گفته‏اند: اگر قبل از بیهوشی نیّت روزه نداشته است قضا بر او واجب می‏شود. 12

زکات: اخراج زکات فطره بر کسی که هنگام غروب شب عید بیهوش بوده واجب نیست. 13

حج: اگر حاجی پس از نیّت وقوف در عرفات یا مشعر و تحقّق وقوف هرچند به اندک زمانی، بیهوش گردد وقوف و حجش صحیح است؛ 14 لیکن اگر بیهوشی قبل از وقوف بوده و همه زمان وقوف را دربرگرفته باشد درصورتی که موجب فوت وقوف در هر دو موقف) عرفات و مشعر (گردد، حجش باطل است15 و اگر موجب فوت یکی از دو وقوف گردد، چنانچه مشعر را درک کرده باشد حجش صحیح است. همچنین بنابر قول مشهور اگر عرفه را درک کرده باشد. 16

عقود جایز: فسخ عقد جایز مانند ودیعه) ر ودیعه (، وکالت) ر وکالت (و مضاربه) ر مضاربه (بر خلاف عقد لازم، بدون سبب جایز است. پیش از این گفته شد که عقل، شرط صحّت همه عقود و ایقاعات است؛ لیکن در خصوص عقود جایز علاوه بر شرط صحّت بودن، شرط استمرار و باطل نشدن آنها نیز می‏باشد. بنابر این عقد وکالت با خروج موکّل یا وکیل از اهلیّت تکلیف، باطل می‏گردد. 17 همچنین عقد ودیعه18 و مضاربه. 19

1. الدرّالمنضود) گلپایگانی (2 33/1. قواعدالاحکام 3 17 /2. جواهر الکلام 408 /1. 5 207 /29. 4 8 /32؛ الحدائق الناضرة 6 106 - 104 /2. جواهر الکلام 8 4 /13. 7 4 - 2 /11. المبسوط 126 - 125 /1؛ کتاب السرائر 9 276 /1. المقنعة/ 352؛ المبسوط 285 /1؛ المراسم العلویة/ 98؛ مستمسک العروة 404 /8 و 10 432 - 431. مدارک الاحکام 139 /6؛ الحدائق الناضرة 11 167 /13. الحدائق الناضرة 296 /13؛ جواهر الکلام 13 - 12 /17؛ مستمسک العروة 12 482 /8. المقنعة/ 352 و الخلاف 13 198 /2. جواهر الکلام 86. 16 85. 15 68 /19. 14 485 /15؛ مسالک الافهام 17 287 /2. شرائع الإسلام 426 /2؛ جواهر الکلام 362 /27 و 18 325 / 22. شرائع الإسلام 402 /2؛ مسالک الافهام 19 84 /5. جواهر الکلام 355 /26.
=== منابع ===
#فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_2.htm#231 231]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''بی هوشی ( فقه )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::اغماء]]
=== اعم ===
:[[اعم::اسباب زوال عقل]]
=== اخص ===
:[[اخص::بی هوشی اثنای طواف]]، [[اخص::بی هوشی امام جماعت]]، [[اخص::بی هوشی در اذان]]، [[اخص::بی هوشی در اقامه]]، [[اخص::بی هوشی در رمی جمرات]]، [[اخص::بی هوشی در نماز]]، [[اخص::بی هوشی در وقوف]]، [[اخص::بی هوشی راهن]]، [[اخص::بی هوشی زوجین]]، [[اخص::بی هوشی شاهد]]، [[اخص::بی هوشی شریک]]، [[اخص::بی هوشی فقیه]]، [[اخص::بی هوشی قاضی]]، [[اخص::بی هوشی مالک مضاربه]]، [[اخص::بی هوشی متوضی]]، [[اخص::بی هوشی متوطن]]، [[اخص::بی هوشی مرتهن]]، [[اخص::بی هوشی مضارب]]، [[اخص::بی هوشی معتکف]]، [[اخص::بی هوشی مودِع]]، [[اخص::بی هوشی موصی]]، [[اخص::بی هوشی موکل]]، [[اخص::بی هوشی وکیل]]، [[اخص::بیهوشی قصاص شونده]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::ایقاعات بی هوش]]، [[وابسته::بی هوش]]، [[وابسته::ثبوت بی هوشی]]، [[وابسته::زوال عقل ( فقه )]]، [[وابسته::شک در بی هوشی]]، [[وابسته::متحیّر]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/69/69_1.htm#320 320]
*[[منبع::المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/24/24_1.htm#26 26]
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_5.htm#267 267]
*[[منبع::الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/206/206_4.htm#267 267]
*[[منبع::تحریرالوسیله جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/226/226_1.htm#30 30]
*[[منبع::جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 13]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/105/105_13.htm#4 4]
*[[منبع::شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6300/6300_1.htm#17 17]
*[[منبع::شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6300/6300_2.htm#319 319]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_2.htm#231 231]
*[[منبع::فقه الامام جعفرالصادق جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6322/6322_1.htm#55 55]
*[[منبع::کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/33/33_1.htm#107 107]
*[[منبع::مجمع الفائدة و البرهان جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_1.htm#87 87]
*[[منبع::مجمع الفائدة و البرهان جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_3.htm#207 207]
*[[منبع::مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/70/70_1.htm#27 27]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_2.htm#247 247]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 7]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_7.htm#286 286]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_7.htm#287 287]
[[رده:بی هوشی ( فقه )]]
[[کد::235525| ]]