بی هوشی ( فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ بی هوشی ( فقه )

◄ بی هوشی اثنای طواف

◄ بی هوشی امام جماعت

◄ بی هوشی در اذان

◄ بی هوشی در اقامه

◄ بی هوشی در رمی جمرات

◄ بی هوشی در نماز

◄ بی هوشی در وقوف

◄ بی هوشی راهن

◄ بی هوشی زوجین

◄ بی هوشی شاهد

◄ بی هوشی شریک

◄ بی هوشی فقیه

◄ بی هوشی قاضی

◄ بی هوشی مالک مضاربه

◄ بی هوشی متوضی

◄ بی هوشی متوطن

◄ بی هوشی مرتهن

◄ بی هوشی مضارب

◄ بی هوشی معتکف

◄ بی هوشی مودِع

◄ بی هوشی موصی

◄ بی هوشی موکل

◄ بی هوشی وکیل

◄ بیهوشی قصاص شونده

توضیح مفهومی

بیهوشی

بیهوشی: زوال شعور و عقل، از هوش رفتن.

از آن در بابهایی نظیر طهارت، صلات، صوم، حج، مضاربه، وکالت، و نکاح سخن رفته است.

اثر بیهوشی

بیهوشی - از آن جهت که موجب زوال عقل و شعور آدمی است - شخص را از اهلیّت) ر اهلیّت (خارج می‏کند. بدین معنا که آنچه مشروط به عقل است، اهلیّت آن را ندارد. از این رو، تکلیف) ر تکلیف (به فرد بیهوش متوجّه نمی‏شود؛ چون از شرایط عمومی همه تکالیف، عاقل بودن انسان است. 1 و در فرض توجّه تکلیف به او قبل از بیهوشی، مکلّف به ادای آن در حال بیهوشی نخواهد بود. و نیز عمل خلافی که در حال بیهوشی از فرد سر می‏زند بزه و گناه شمرده نمی‏شود و مستحقّ کیفر نیست؛ همچنین بر عقد2) ر عقد (یا ایقاعی3) ر ایقاع (که از شخص در حال بیهوشی صادر شده اثری مترتّب نمی‏گردد.

از شرایط ثبوت و نیز استمرار ولایت) ر ولایت (برای ولیّ عقل است؛ از این رو در حال بیهوشی ولایتی برای وی نخواهد بود4) ر عقل (.

احکام

طهارت: از اسباب بطلان وضو بنابر مشهور بیهوشی است. بر بطلان، ادّعای اجماع نیز شده است. 5

صلات: بیهوشی در اثنای نماز موجب بطلان آن می‏گردد. 6 بر کسی که در تمام وقت نماز بیهوش بوده قضای آن نماز واجب نیست. 7 برخی گفته‏اند: اگر منشأ بیهوشی امری غیر اختیاری همچون بیماری باشد، قضای نماز، واجب نیست اما اگر منشأ خود فرد باشد، مثلا بر اثر استعمال زیاد مواد مخدر بیهوش شده باشد باید نماز فوت شده در حال بیهوشی را قضا کند. 8

صوم: روزه‏داری که بیهوش شده است آیا مطلقا روزه‏اش باطل می‏گردد یا درصورتی که نیّت روزه داشته و سپس بیهوش گشته روزه‏اش صحیح است؟ 9 مسئله محلّ اختلاف می‏باشد. قول اوّل به اکثر فقها بلکه به مشهور نسبت داده شده است. 10 بنابر قول مشهور قضای روزه ماه

رمضان بر بیهوش واجب نیست. 11 برخی گفته‏اند: اگر قبل از بیهوشی نیّت روزه نداشته است قضا بر او واجب می‏شود. 12

زکات: اخراج زکات فطره بر کسی که هنگام غروب شب عید بیهوش بوده واجب نیست. 13

حج: اگر حاجی پس از نیّت وقوف در عرفات یا مشعر و تحقّق وقوف هرچند به اندک زمانی، بیهوش گردد وقوف و حجش صحیح است؛ 14 لیکن اگر بیهوشی قبل از وقوف بوده و همه زمان وقوف را دربرگرفته باشد درصورتی که موجب فوت وقوف در هر دو موقف) عرفات و مشعر (گردد، حجش باطل است15 و اگر موجب فوت یکی از دو وقوف گردد، چنانچه مشعر را درک کرده باشد حجش صحیح است. همچنین بنابر قول مشهور اگر عرفه را درک کرده باشد. 16

عقود جایز: فسخ عقد جایز مانند ودیعه) ر ودیعه (، وکالت) ر وکالت (و مضاربه) ر مضاربه (بر خلاف عقد لازم، بدون سبب جایز است. پیش از این گفته شد که عقل، شرط صحّت همه عقود و ایقاعات است؛ لیکن در خصوص عقود جایز علاوه بر شرط صحّت بودن، شرط استمرار و باطل نشدن آنها نیز می‏باشد. بنابر این عقد وکالت با خروج موکّل یا وکیل از اهلیّت تکلیف، باطل می‏گردد. 17 همچنین عقد ودیعه18 و مضاربه. 19

1. الدرّالمنضود) گلپایگانی (2 33/1. قواعدالاحکام 3 17 /2. جواهر الکلام 408 /1. 5 207 /29. 4 8 /32؛ الحدائق الناضرة 6 106 - 104 /2. جواهر الکلام 8 4 /13. 7 4 - 2 /11. المبسوط 126 - 125 /1؛ کتاب السرائر 9 276 /1. المقنعة/ 352؛ المبسوط 285 /1؛ المراسم العلویة/ 98؛ مستمسک العروة 404 /8 و 10 432 - 431. مدارک الاحکام 139 /6؛ الحدائق الناضرة 11 167 /13. الحدائق الناضرة 296 /13؛ جواهر الکلام 13 - 12 /17؛ مستمسک العروة 12 482 /8. المقنعة/ 352 و الخلاف 13 198 /2. جواهر الکلام 86. 16 85. 15 68 /19. 14 485 /15؛ مسالک الافهام 17 287 /2. شرائع الإسلام 426 /2؛ جواهر الکلام 362 /27 و 18 325 / 22. شرائع الإسلام 402 /2؛ مسالک الافهام 19 84 /5. جواهر الکلام 355 /26.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 231

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «بی هوشی ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اغماء

اعم

اسباب زوال عقل

اخص

بی هوشی اثنای طواف، بی هوشی امام جماعت، بی هوشی در اذان، بی هوشی در اقامه، بی هوشی در رمی جمرات، بی هوشی در نماز، بی هوشی در وقوف، بی هوشی راهن، بی هوشی زوجین، بی هوشی شاهد، بی هوشی شریک، بی هوشی فقیه، بی هوشی قاضی، بی هوشی مالک مضاربه، بی هوشی متوضی، بی هوشی متوطن، بی هوشی مرتهن، بی هوشی مضارب، بی هوشی معتکف، بی هوشی مودِع، بی هوشی موصی، بی هوشی موکل، بی هوشی وکیل، بیهوشی قصاص شونده

وابسته

ایقاعات بی هوش، بی هوش، ثبوت بی هوشی، زوال عقل ( فقه )، شک در بی هوشی، متحیّر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بی هوشی ( فقه ) به زیرصفحه بی هوشی ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 320
• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 26
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 5 : صفحه 267
• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4 : صفحه 267
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 30
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 13 : صفحه 4
• شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1 : صفحه 17
• شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 319
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 231
• فقه الامام جعفرالصادق جلد 1 : صفحه 55
• کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 107
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 1 : صفحه 87
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 3 : صفحه 207
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 1 : صفحه 27
• مهذب الاحکام جلد 2 : صفحه 247
• مهذب الاحکام جلد 7 : صفحه 286، 287