نمایش مبدأ برای آیات قرآن (فقه )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

آیه: بخشی از سوره رخداد طبیعی غیر عادی اعم از آسمانی و زمینی.

از آیه به معنای نخست در باب‌های طهارت و صلات سخن گفته شده است.

اسامی: برخی آیات با نام خاصّی خوانده می‌شوند مانند آیة الکرسی (--' آیة الکرسی) ، آیه سَخره (--' آیه سخره) و آیه نبأ (--' آیه نبأ) گاه نیز بر مجموع آیات مرتبط با یکدیگر نام خاصّی اطلاق شده است مانند آیات سجده (--' آیات سجده) و آیات الاحکام (--' آیات الاحکام) .

بسمله: بسم الله الرّحمن الرّحیم در آغاز هر سوره نزد فقهای امامیّه، آیه‌ای مستقل است 1 (--' بسمله) .

احکام: احکام آیات سه گونه است:

1. احکام مترتّب بر آیات نه به عنوان آیه، بلکه به عنوان جزئی از قرآن مانند حرمت مسّ آن بدون طهارت، گرفتن مزد بر تلاوت یا تعلیم آن و قرار دادن آن به عنوان مهر در نکاح (--' قرآن) .

2. احکام مترتّب بر پاره‌ای عنوان‌های خاص از آیات مانند آیات سجده، آیات الاحکام و آیة الکرسی که در مدخل‌های مربوط از آن‌ها یاد می‌شود.

3. احکام مترتّب بر عنوان آیه که در این جا به آن اشاره می‌شود.

کسی که نمی‌تواند سوره حمد را بخواند و وقت برای آموختن تنگ است، واجب است در نماز هفت آیه از سوره دیگر که می‌داند، بخواند. 2 تکرار آیه در نماز اعم از واجب و مستحب جایز است. 3 رعایت ترتیب بین آیات حمد و نیز سوره 4 و موالات (--' موالات) بین آن‌ها هنگام قرائت (--' قرائت) در نماز واجب است. 5 اکتفا به قرائت یک آیه به جای سوره کوتاه در خطبه نماز جمعه، جایز است. 6

________________________________________

160

قرائت بیش از هفت آیه از غیر عزائم (--' عزائم) بر جنب (--' جنابت) ، حائض (--' حیض) و نفساء (--' نفاس) ، مکروه است. 7 مستحب است قاری قرآن هنگام تلاوت آیاتی که با ' یا أیّهَا الَّذینَ آمَنُوا ' یا ' أیُّهَا الناسُ ' آغاز می‌شود، ' لَبیّکَ رَبَّنا ' بگوید. همچنین مستحب است اگر آیه متضمّن رحمت الهی است، آن را از خدا بخواهد و چنانچه متذکّر غضب و عذاب الهی است، از آن به خدا پناه ببرد. 8

در برخی نمازهای مستحبی مانند غفیله (--' نماز غفیله) آیاتی خاص خوانده می‌شود. همچنین قرائت بعضی آیات در برخی نمازها مستحب است مانند قرائت پنج آیه (190 - 194) از سوره آل عمران در رکعت پنجم از نافله‌های ظهر، آیات 21 تا پایان سوره حشر در رکعت دوم نوافل ظهر 9 و رکعت چهارم از نوافل مغرب 10، ده آیه اول سوره بقره در رکعت نخست از دو رکعت نافله بین مغرب و عشا، و آیات 284 تا پایان سوره یاد شده در رکعت دوم آن. 11

قرائت بعضی آیات در برخی حالت‌ها، زمان‌ها یا مکان‌ها مستحب است مانند قرائت آخرین آیه سوره کهف هنگام خوابیدن 12، پنجاه آیه بعد از تعقیب نماز صبح 13، ده آیه نخست سوره بقره و سه آیه پایانی آن، همراه آیة الکرسی، آیه سخره، سوره توحید و سه آیه آخر سوره حشر برای حاجی هنگام وقوف در عرفات (--' عرفات) . 14

از آیه به معنای دوم در باب صلات سخن رفته است.

رخدادهای طبیعی مهم و غیر عادی مانند خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی، زلزله و هر حادثه آسمانی یا زمینی که بروز آن موجب ترس مردم می‌شود، سبب وجوب نماز آیات (--' نماز آیات) است. 15

1 - جواهر الکلام 3 43 و 9 296.

2 - 9 304.

3 - العروة الوثقی 1 662.

4 - جواهر الکلام 9 300.

5 - 10 11.

6 - 11 214.

7 - 3 67؛ 222 و 398.

8 - کشف الغطاء 3 189 و العروة الوثقی 1 661.

9 - الحدائق الناضرة 6 82 - 83.

10 - کشف الغطاء 3 479.

11 - جواهر الکلام 7 43.

12 - کشف الغطاء 3 468.

13 - 3 234.

14 - جواهر الکلام 19 54.

15 - العروة الوثقی 1 725.
=== منابع ===
#فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#159 159]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''آیات قرآن ( فقه )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::آیات ( قرآن ) ( فقه )]]، [[بج::آیه ( قرآن )]]، [[بج::آیه قرآن ( فقه )]]، [[بج::آیه‌های قرآن]]
=== اعم ===
:[[اعم::سوره‌های قرآن]]
=== اخص ===
:[[اخص::آیات الاحکام ( فقه )]]، [[اخص::آیه تسخیر]]، [[اخص::آیه شهد الله]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::تخمیر آیات قرآن]]، [[وابسته::تزیین به آیات قرآن]]، [[وابسته::تغییر صورت خطی کلمات قرآن]]، [[وابسته::تقطیع آیات قرآن]]، [[وابسته::چاپ آیات در روزنامه]]، [[وابسته::دفن آیات قرآن]]، [[وابسته::سوزاندن آیات قرآن]]، [[وابسته::قرائت قرآن ( فقه )]]، [[وابسته::محو آیات قرآن]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_1.htm#124 124]
*[[منبع::الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/206/206_1.htm#130 130]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/206/206_1.htm#131 131]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#153 153]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#159 159]
*[[منبع::مجله پژوهشهای قرآنی جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5529/5529_4.htm#54 54]
*[[منبع::مستمسک العروة الوثقی جلد 6]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_6.htm#288 288]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 6]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_6.htm#370 370]
[[رده:آیات قرآن ( فقه )]]
[[کد::217095| ]]