نمایش مبدأ برای آداب ( رفتار شایسته)

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

آداب: رفتارها و گفتار‌های شایسته/ تأدیب و تنبیه /علوم ادبی.

آداب در ابواب متعدّد در همان معنای لغوی استعمال شده است، لیکن با توجه به تعدّد معنای لغوی، آن چه در بیشتر

ابواب فقه منظور فقیهان است، مجموع رفتارها و خصلت‌های شایسته‌ای است که فعل یا ترک آن‌ها از دیدگاه شارع مقدّس، موجب حسن و کمال فعلی می‌شود که حکم شرعی به آن تعلّق گرفته است مانند آداب نماز، روزه، زیارت، جهاد و تخلّی.

آداب در باب حدود و تعزیرات، معنای ادب کردن را می‌دهد، حتی برخی فقیهان در عنوان این باب، واژه آداب را جایگزین کلمه تعزیرات کرده و نوشته‌اند: کتاب الحدود و الآداب. 1

آداب در باب تجارت، در بحث فروختن کتاب‌های مربوط به ادب یا آموزش آداب و گرفتن مزد در برابر آن، در معنای علوم آدبی به کار رفته است. 2

آداب به معنای اول، گاه به عنوان عملی مستقل نگریسته شده است مانند نظافت کردن و ناخن گرفتن، و گاه صفت رفتاری در فعلی است از قبیل آداب غَذا خوردن. در بعضی آداب مانند غسل جمعه و زیارت و احرام قصد قربت معتبر است، ولی در بعضی دیگر مانند آداب تجارت، معتبر نیست.

از بررسی کلمات فقیهان و کاربرد این واژه در فقه بر می‌آید که آداب، اعم از احکام لزومی و غیر لزومی است یعنی هم مستحبّات و مکروهات را در بر می‌گیرد و هم واجبات و محرّمات را مانند آداب تخلّی که ضمن آن، واجبات و محرّمات آن نیز ذکر شده است؛ 3 هر چند اصل وجوب یا حرمت فعلی مانند وجوب نماز و حرمت زنا، ادب نامیده نمی‌شود.

در بیشتر کتاب‌ها و ابواب فقهی، عنوانی برای بیان آداب آن قرار داده شده است مانند آداب نماز، روزه، حج، جهاد، اعتکاف، دعا، تجارت، قضاء، ازدواج، معاشرت، خوابیدن، سفر، زیارت، احتضار، تکفین، دفن، و دیگر عناوینی که به فعل مکلّف تعلّق گرفته است و در مدخل مربوط از آن‌ها بحث خواهد شد.

1- المقنعة 774 و المراسم العلویة 251.

2 - الروضه البهیة 3 71.

3 - الحدائق الناضرة 2 2.
=== منابع ===
#فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#108 108]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''آداب ( رفتار شایسته )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::ادب ( آداب )]]، [[بج::سنن ( فقه )]]
=== اعم ===
:[[اعم::احکام تکلیفی ( فقه )]]
=== اخص ===
:[[اخص::آداب تخلّی]]، [[اخص::آداب خواب ( فقه )]]، [[اخص::آداب رضاع ( فقه )]]، [[اخص::آداب سفر ( فقه )]]، [[اخص::آداب مسجد ( فقه )]]، [[اخص::آداب معاشرت ( فقه )]]، [[اخص::آداب ولادت ( فقه )]]
:'''به لحاظ سیاسات:'''
:[[اخص::آداب آشامیدن ( فقه )]]، [[اخص::آداب خوردن ( فقه )]]، [[اخص::آداب ذبح]]، [[اخص::آداب قصاص]]، [[اخص::آداب قضاوت]]، [[اخص::آداب مهمانی]]، [[اخص::آداب نحر]]
:'''به لحاظ طهارت:'''
:[[اخص::آداب استحمام ( فقه )]]، [[اخص::آداب غسل میت ( فقه )]]، [[اخص::آداب وضو ( فقه )]]
:'''به لحاظ عبادات:'''
:[[اخص::آداب احرام ( فقه )]]، [[اخص::آداب استخاره]]، [[اخص::آداب جهاد]]، [[اخص::آداب دعا ( فقه )]]، [[اخص::آداب روزه ( فقه )]]، [[اخص::آداب زیارت معصوم ( ع )]]، [[اخص::آداب سلام ( فقه )]]، [[اخص::آداب قرائت قرآن ( فقه )]]، [[اخص::آداب نماز ( فقه )]]
:'''به لحاظ مرگ:'''
:[[اخص::آداب احتضار ( فقه )]]، [[اخص::آداب تشییع جنازه ( فقه )]]، [[اخص::آداب تکفین ( فقه )]]، [[اخص::آداب دفن میت]]
:'''به لحاظ معاملات:'''
:[[اخص::آداب کسب]]، [[اخص::آداب نکاح ( فقه )]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::اجاره کتب]]، [[وابسته::معلم آداب]]، [[وابسته::نوشتن آداب]]
{{نمایه}}
== منابع ==[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook//_www.islamicfeqh.com.htm#magshow.php?kind=191 magshow.php?kind=191]
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_2.htm#345 345]
*[[منبع::الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/206/206_1.htm#85 85]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/206/206_1.htm#370 370]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#108 (108-109)]
[[رده:آداب ( رفتار شایسته )]]
[[کد::558| ]]