نمایش مبدأ برای آیه محو و اثبات

== توضیح مفهومی ==

'''آیه محو و اثبات''' : آیه 39 رعد، در باره دگرگونی‌های ناشی از تغییر شرایط

به آیه 39 سوره رعد 'آیه محو و اثبات' می‌گویند: «'''یَمْحُو اللّهُ مَا یَشَاء وَیُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْکِتَابِ'''»؛ «خدا آنچه را بخواهد محو یا اثبات می‏کند و اصل کتاب نزد اوست».

'محو' به معنای از بین بردن آثار شیئی است. مثلا وقتی گفته می‌شود: نوشته‌ای را محو کردم، یعنی خطوط و نقش آن را از بین بردم. 'اثبات'، نهادن چیزی در جایی است که از آن‌جا تکان نخورد.

این آیه در باره معجزات و کتاب‌های آسمانی پیامبران نازل شده، و استدلالی است بر این که چرا بعضی از کتاب‌های آسمانی جای بعضی دیگر را می‌گیرند؛ یعنی خداوند هر چیزی را بخواهد محو می‌کند؛ همان‌گونه که به مقتضای حکمت و اراده خویش اموری را اثبات می‌کند. این آیه منحصر به مسئله نبوت نیست؛ بلکه یک قانون کلی و عمومی را بیان می‌کند که: تحقق موجودات و حوادث عالم دو مرحله دارد: 1. مرحله قطعیت که هیچ‌گونه دگرگونی در آن راه ندارد (در این آیه از آن به 'ام‌الکتاب' تعبیر شده است) ؛ 2. مرحله غیر قطعی و مشروط که از آن به مرحله 'محو و اثبات' تعبیر می‌شود. به بیان دیگر علم خداوند دو مرحله دارد: 'علم به مقتضیات و علل ناقصه' و 'علم به علل تامه'. آن‌چه مربوط به مرحله اول است، از آن به لوح محو و اثبات تعبیر می‌شود، و آن‌چه مربوط به مرحله دوم است، امّ‌الکتاب و لوح محفوظ خوانده می‌شود.

به هرحال، محو و اثبات معنای جامعی دارد که هر گونه دگرگونی براثر تغییر شرایط یا وجود موانع را شامل می‌شود.

این آیه عرصه اختلاف‌نظر مفسّران است، و قائلان به صحت نسخ و بداء، به این آیه استناد کرده‌اند.
=== منابع ===
#تفسیر نمونه جلد 10 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/10360/10360_10.htm#240 240]
#نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 11 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5505/5505_11.htm#375 375]
#دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5467/5467_1.htm#104 104]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''آیه محو و اثبات'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::آیه 039 رعد ( علوم قرآنی )]]
=== اعم ===
:[[اعم::اسامی آیات]]، [[اعم::سوره رعد ( علوم قرآنی )]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اصول السرخسی جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/893/893_2.htm#59 59]
*[[منبع::البیان فی تفسیرالقرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/813/index.htm#389 389]
*[[منبع::تفسیر نمونه جلد 10]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/10360/10360_10.htm#240 240]
*[[منبع::دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5467/5467_1.htm#104 104]
*[[منبع::لباب النقول فی اسباب النزول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/843/index.htm#117 117]
*[[منبع::نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 11]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5505/5505_11.htm#375 375]
[[رده:آیه محو و اثبات]]
[[کد::2896| ]]