مفسّران طبقه سوم
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مفسّران طبقه سوم : طبقه سوم مفسّران نزد شیعه و اهل‌سنّت
مفسّران طبقه سوم شیعه، بنا به تقسیم بندی کتاب ~مبانی و روشهای تفسیر~، جمعی از اصحاب ائمه (ع) هستند که به تفسیر یا تألیف تفسیری شهرت دارند، افراد معروف این طبقه عبارتند از:
1. ابوحمزه ثمالی (م 150ق) از اصحاب امام سجاد (ع) .
2. ابان بن تغلب (م 141 ق) از اصحاب امام سجاد (ع) .
3. ابوبصیر یحیی بن قاسم اسدی (م 148 ق) از صحابه امام باقر (ع) و امام صادق (ع) .
4. حُصَین بن مخارق، از قدمای مؤلفان شیعه و از اصحاب امام صادق (ع) .
5. حسین بن سعید، از اصحاب امام رضا (ع) .
6. علی بن اسباط، از اصحاب امام رضا (ع) .
علامه طباطبایی (ره) مفسّران شیعه را در سه طبقه جا داده و طبقه سوم یعنی شیخ طوسی، ملاّصدرا، فیض کاشانی و… را ارباب علوم متفرقه دانسته است.
اما مفسران طبقه سوم اهل‌سنّت به لحاظ تقسیم‌بندی ششگانه علامه طباطبایی (ره) تابعان تابعان هستند؛ مانند ربیع بن انس، عبدالرحمان بن زید بن اسلم، ابوصالح کلبی و….
روش ایشان این بود که تفسیر آیات را گاهی در شکل روایت از پیغمبراکرم (ص) یا صحابه نقل و گاهی معنای آیه را بدون نسبت دادن به کسی، به صورت اظهار نظر ایراد می‌کردند. مفسران متأخر با این اقوال معامله روایات نبوی کرده و آنها را روایات موقوفه (روایاتی که مرویٌ‌عنه در آنها ذکر نشده باشد) شمرده‌اند.