قسم به روز
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قسم به روز : یکی از موارد قسم در قرآن
قرآن دو بار به روز قسم یاد کرده است:
1. «وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا»؛ «سوگند به روز هنگامی که جهان را روشن سازد» (شمس// 3) .
2. «وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّی»؛ «سوگند به روز هنگامی که جهان را به ظهور خود روشن سازد» (لیل// 2) .
«نهار» به وقتی می‌گویند که نور گسترده می‌شود؛ و آن در شرع، میان طلوع فجر تا وقت غروب خورشید و در اصل لغت، میان طلوع خورشید تا غروب آن است. تقریباً همه مفسران قرآن اتفاق‌نظر دارند که در این دو آیه به «روز» سوگند یاد شده است.
آیه: «قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا» (شمس// 9) جواب مجموعه سوگندهای آغاز سوره شمس، و آیه: «إِنَّ سَعْیَکُمْ لَشَتَّی» (لیل// 4) جواب مجموعه سوگندهای آغاز سوره لیل است.
منابع
- سوگندهای قرآنی : صفحه (307-316)
- ظاهرة القسم فی القرآن الکریم : صفحه (131-133)
- المفردات فی غریب القرآن : صفحه 527
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 57