قاعده احترازیت قیود

توضیح مفهومی

قاعده احترازیت قیود : دلالت قید بر تحدید موضوع حکم

قاعده احترازیت قیود، از قواعد عقلایی بوده و به این معنا است که عقلا برای بیان مقصود خود و تفهیم آن به مخاطب، در سخنان خود قیدهایی می‌آورند تا آن چه را قصد کرده‌اند، از آن چه که مقصود آنها نبوده است مشخص گردد؛ به این صورت که اول مقصود خود را به صورت کلی و مطلق ذکر می‌نمایند، سپس آن را به قید یا قیودی مقید می‌کنند تا مراد جدی خود را بیان نموده و آن چه را که به طور جدی قصد نکرده‌اند، خارج سازند.

بنابراین، آوردن قید، برای محدود ساختن دایره موضوع حکم و خارج نمودن چیزی است که مقصود جدی نمی‌باشد؛ برای مثال، اگر گفته شود: ' اکرم الفقیر العادل '، آوردن قید ' العادل ' نشان می‌دهد که مراد جدی مولا اکرام فقیر عادل است و اکرام فقیر غیر عادل را قصد نکرده است.

قید احترازی، قیدی است که در ثبوت حکم بر موضوع مدخلیت دارد؛ یعنی هر گاه این قید وجود داشته باشد، حکم بر موضوع مترتب می‌شود؛ اما بر انتفای حکم هنگام انتفای قید دلالت نمی‌کند، مانند: ' اکرم العالم العادل ' که ثبوت حکم اکرام عادل، بر وجود صفت عدالت در او متوقف است، امّا بر انتفای اکرام هنگام انتفای عدالت او دلالت نمی‌کند؛ به خلاف مفهومی که بر ثبوت حکم هنگام ثبوت قید و انتفای حکم در زمان انتفای قید دلالت دارد؛ به بیان دیگر، تفاوت مفهوم با قاعده احترازیت قیود در این است که مفهوم مخالف، رفع طبیعی ـ یا نوع ـ حکم را هنگام انتفای قید اقتضا می‌کند، ولی این قاعده، مقتضی انتفای شخص حکم هنگام انتفای قید می‌باشد.

منابع

1. دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 112
2. دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 93
3. دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 232
4. انوار الاصول جلد 2 : صفحه 56
5. شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 262
6. اصول الفقه جلد 1 : صفحه 124
7. تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 115
8. الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه 165
9. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «قاعده احترازیت قیود» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اصل احترازیت قیود

وابسته

قید، مطلق و مقید ( اصول فقه )، مفاهیم ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قاعده احترازیت قیود به زیرصفحه قاعده احترازیت قیود/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 124
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 411، 412
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 407
• الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه 165
• الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه 165
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 56
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 115
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 232
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 93، 112
• شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 262