طرد
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
طرد : وجود وصف ملازم حکم، و فاقد تناسب ذاتی یا تبعی با حکم
طرد، از مسالک علت بوده و به معنای وصفی از اوصاف اصل ـ غیر از وصف مناسب یا وصف شبهی ـ است که ـ در غیر محل نزاع ـ همواره همراه حکم می‌آید؛ به بیان دیگر، طرد عبارت است از وجود حکم با وجود وصفی که مناسبت ذاتی و یا تبعی میان آن وصف و حکم وجود نداشته و فقط ملازمه وجودی میان آنها باشد، و چنین وصفی، وصف طردی نامیده می‌شود، هم چون ملازمه وجودی میان حکم حرمت خمر مسکر و انتشار بوی تند همراه آن. و یا برای مثال، در تعلیل ازاله نجاست به آب مطلق گفته شده: ' چون آب مایعی است که بر جنس آن پُل ساخته می‌شود، پس مطهر است ' و از آن جا که روغن و سرکه چنین وصفی ندارند پس مطهر نیستند؛ وصف طردی در این مثال، ' قابلیت پل زدن بر جنس آن ' می‌باشد که در آب وجود دارد، ولی در سرکه و خمر وجود ندارد.
اصولیون اهل سنت درباره این که طرد، از علیت کشف می‌نماید یا نه، اختلاف دارند؛ بسیاری از آنها همانند ' آمدی ' و ' ابن حاجب ' بر این عقیده‌اند که از علیت، کشف نمی‌کند و برخی دیگر، عکس آن را اعتقاد دارند.
نیز ر.ک:قیاس طرد (خاص).
منابع
- اصول الفقه جلد 4 : صفحه 113
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 221
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 661
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه طرد به زیرصفحه طرد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.