صحابه ( اصول فقه )

توضیح مفهومی

صحابه ( اصول فقه ) : بحث از تعریف اصطلاحی و ملاک اطلاق « صحابی » بر معاصران پیامبر ' ص '

صحابه، جمع صاحب و در لغت به معنای یار و همراه است.

علمای مذاهب اسلامی درباره معنای اصطلاحی واژه صحابی اختلاف نظر دارند:

1. گروهی از اهل سنت، همانند ابن حجر عسقلانی، معتقدند صحابی بر کسی اطلاق می‌شود که در حال ایمان، پیامبر (ص) را ملاقات کرده و با همان حال از دنیا رفته باشد؛

2. گروهی هم چون ' شهید ثانی ' معتقدند صحابی کسی است که رسول خدا را در حال ایمان ملاقات کرده و در حال ایمان و اسلام مرده باشد، اگر چه در این بین مرتد شده باشد؛

3. بعضی گفته‌اند: صحابی یعنی کسی که یک یا دو سال با رسول خدا (ص) بوده و به همراه ایشان در یک یا دو جنگ بر ضد کفار شرکت داشته است؛

4. جمعی گفته‌اند: هر کس پیامبر (ص) را دیده باشد صحابی است؛

5. گروهی گفته‌اند: صحابی کسی است که سابقه هم نشینی و پیروی اش از رسول خدا (ص) طولانی باشد؛

6. برخی دیگر گفته‌اند: صحابی به کسی اطلاق می‌شود که یکی از چهار وصف زیر را به طریق ' منع الخلو ' دارا باشد:

أ. مجالست با پیامبر (ص) در مدت طولانی؛

ب. تحمل حفظ روایت (شنیدن مستقیم و به خاطر سپردن روایت) از رسول خدا (ص) ؛

ج. شرکت در جنگ بر ضدکفار به همراه رسول خدا (ص) ؛

د. شهادت در زمان پیامبر (ص) در جنگ با کفار.

7. عده‌ای، صحابی را کسی می‌دانند که در حالی که مسلمان بوده، پیامبر (ص) را در مدت طولانی دیدار کرده و حفظ حدیث (شنیدن و به خاطر سپردن حدیث از رسول خدا) نموده و در حال ایمان هم از دنیا رفته باشد؛

8. برخی دیگر، عنوان صحابی را بر کسی اطلاق می‌کنند که به خدا و رسول او ایمان داشته و با رسول خدا (ص) در یک جنگ و یا بیشتر شرکت نموده و معروف به فقه و فتوا و دارای ملکه اجتهاد باشد.

منابع

1. اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 850
2. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 357
3. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

سنت صحابه، مذهب صحابی ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه صحابه ( اصول فقه ) به زیرصفحه صحابه ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الاستنباط : صفحه 11، 19
• اصول السرخسی جلد 2 : صفحه 118، 134
• اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 85، 850
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 38، 359
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 3، 4
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 3، 4
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 321، 325
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 47
• البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه 374
• الجامع لاحکام القرآن جلد 1 : صفحه 23، 24، 35، 36، 40، 59، 96
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه 229، 232، 253
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 54، 55، 56، 58، 61، 62، 78
• عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 283، 284
• علوم القرآن : صفحه 248، 302
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 2 : صفحه 165
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : صفحه 134، 136، 137، 139، 145
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 5 : صفحه 55، 215
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 357
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 179، 241، 247، 290، 292، 293، 310، 319، 320، 321، 322، 328، 330، 442