خواهر ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
خواهر
خواهر: دختر همسان با شخص در پدر و مادر یا یکی از آن دو.
به دختری که از مادر شخص با شرایطی خاص شیر بخورد خواهر رضاعی) ر رضاع (گفته میشود و در محرمیّت
حکم خواهر نسبی را دارد. از این عنوان در بابهای صلات، تجارت، نکاح، اطعمه و اشربه و ارث سخن رفته است.
صلات: نماز گزاردن در ملک خواهر بدون اذن وی جایز است، جز در صورت علم به عدم رضایت او. 1
تجارت: خواهر و دختر او از جمله کسانیاند که انسان مالک آنان نمیشود و به محض انتقال آنان به ملک انسان به طور قهری آزاد میشوند. شمول این حکم نسبت به خواهر رضاعی اختلافی است. مشهور میان متاخرأن، شمول است. 2
نکاح: خواهر و دختران او، هر چه پایین روند بر انسان مَحرمند و ازدواج با آنان حرام است، خواه نَسَبی باشند یا رضاعی. 3 ازدواج با خواهر برادر - که خواهر خود انسان نیست - مکروه است. 4
برادر بر خواهر ولایت) ر ولایت (ندارد؛ 5 لیکن مستحب است خواهر - با نبودن پدر و جدّ پدری - در امر ازدواج، برادر خود را وکیل کند. 6 تأمین نفقه خواهر مستحب مؤکّد است. 7
اطعمه و اشربه: خوردن از خانه خواهر بدون اذن او - بنا بر تصریح قرآن کریم - جایز است، 8 مگر با علم یا ظنّ غالب به نا خشنودی وی. 9
ارث: خواهر، برادر و اجداد میّت از طبقه دوم ارث به شمار میروند که با نبودن وارث برای میّت در طبقه اوّل، از او ارث میبرند.
میّتی که تنها یک خواهر دارد، وی نصف ترکه را به جهت فرض، ارث میبرد. نصف دیگر از جهت قرابت به او میرسد، و اگر بیش از یک خواهر داشته باشد، خواهران، دوسوم را به جهت فرض، ارث میبرند و یک سوم باقی مانده را به جهت قرابت. اگر میّت علاوه بر خواهر، برادر داشته باشد. برادر دو برابر خواهر ارث میبرد.
اگر وارث، خواهر مادری میّت باشد، یک ششم مال به جهت ارث و باقی مانده به جهت قرابت به او داده میشود. خواهر و برادر پدری با وجود برادر و خواهر پدری و مادری ارث نمیبرند.
با اجتماع خواهر و برادر مادری و برادر و خواهر پدری و مادری برای میّت،
اگر خواهر مادری یکی باشد، یک ششم و اگر بیشتر باشند به صورت تساوی، یک سوم را ارث میبرند و باقی مانده از آنِ برادران و خواهران ابوینی) پدری و مادری (خواهد بود که اگر همه مؤنّث باشند، مال به طور مساوی میانشان تقسیم میشود و اگر برادر داشته باشند، خواهر نصف برادر میبرد. در فرضهای یاد شده اگر چیزی اضافه بیاید به خواهر و برادر ابوینی داده خواهد شد. 10
1. العروة الوثقی 2 377 /2. جواهر الکلام 238 /29. 3 142 - 141 /24 و 4 309. العروة الوثقی 5 487 /5. جواهر الکلام 8 371 - 368 /31. 7 230. 6 171 - 170 /29. نور/ 9 61. جواهر الکلام 152 - 147 /39. 10 406 / 3.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 516
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «خواهر ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- ارث خواهر، برادر ( فقه )، بوسه خواهر، پسر خواهر، حجب خواهر، خواهر رضاعی، دو خواهر و یک برادر وارث، زکات به خواهر، شهادت خواهر ( فقه )، فرزند خواهر، کفاره به غیر واجب النفقه، نکاح با خواهر، نکاح با دو خواهر، وصیت بر خواهر
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خواهر ( فقه ) به زیرصفحه خواهر ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- ارث : صفحه 84
- الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 333
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 5 : صفحه 154
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 8 : صفحه 18، 21، 23
- المباحث الفقهیة فی شرح الروضة البهیة جلد 17 : صفحه 300
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 2 : صفحه 254
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 1 : صفحه 351
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 2 : صفحه 178
- تبصرة المتعلمین : صفحه 175
- تحریرالمجله جلد 2-3 : صفحه 15
- تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 363
- ترجمه شرایع الاسلام جلد 1-2 : صفحه 456
- جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع جلد 4 : صفحه 176
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 12 : صفحه 188
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 29 : صفحه 238
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 39 : صفحه 8، 10، 11
- ریاض المسائل جلد 6 : صفحه 423
- زبدة البیان فی احکام القرآن جلد 2 : صفحه 661
- شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 280
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 516، 517
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 519
- کشف اللثام (ط.ج) جلد 7 : صفحه 123
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 11 : صفحه 346، 570
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 13 : صفحه 11، 14
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 7 : صفحه 198
- مهذب الاحکام جلد 30 : صفحه 8
- نزهة الناظر فی الجمع بین الاشباه و النظائر : صفحه 92