حسن بیان

توضیح مفهومی

حسن بیان : اسلوب بدیعی قرآن و از وجوه اعجاز قرآن

یکی از وجوه اعجاز قرآن را حسن بیان مقاصد و اغراض، و تمهید مصالح و اسباب دانسته‌اند. فیروز آبادی آیاتی را در این باره شاهد آورده است، مثل:

1. بیان فصل خصومت و حکومت: «إِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ کَانَ مِیقَاتًا» (نبأ// 17) .

2. استدلال بر قیامت: «قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ» (یس// 79) .

3. نصیحت و موعظه: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًی وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ» (یونس// 57) .

4. ثبات ایمان و معرفت: «أُوْلَئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْإِیمَانَ وَأَیَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ» (مجادله// 22) .

5. ثبوت رسالت: «وَاسْأَلْ مَنْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ مِن رُّسُلِنَا» (زخرف// 45) .

6. برهان بر وحدانیت و فردانیت الهی: «لَوْ کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُونَ» (انبیاء// 22) .

7. بیان حقّیّت بهشت و جهنم: «وَسَارِعُواْ إِلَی مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّکُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِینَ» (آل عمران// 133) ، و: «وَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِی أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ» (آل عمران// 131) .

8. بیان زکات و روزه و حج: «وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّکَاةَ وَارْکَعُواْ مَعَ الرَّاکِعِینَ» (بقره// 43) ؛ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» (بقره// 183) ؛ «وَلِلّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ» (آل عمران// 97) .

9. بیان مصلحت نفوس: «وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ یَاْ أُولِیْ الأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» (بقره// 179).

منابع

1. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 72

اصطلاح‌نامه

اعم

اسلوب بدیعی قرآن ( علوم قرآنی )

منابع

• بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 72