تفخیم (تجوید)
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تفخیم (تجوید) : درشت و غلیظ تلفظ کردن حرف
'تفخیم و ترقیق' از موضوعات علم تجوید در مبحث احکام و صفات حروف است. 'تفخیم' در لغت به معنای بزرگ‌گردانیدن و درشت‌گفتن حروف، و در اصطلاح علم تجوید عبارت است از تلفظ درشت و غلیظ حرف؛ به عبارت دیگر، حالتی در صدای حرف است که گویا دهان از آن پُر می‌شود. قرائت قرآن به تفخیم را مستحب شمرده‌اند. کلمه 'تغلیظ' هم مترادف کلمه 'تفخیم' آمده است.
'ترقیق' در لغت به معنای تنگ و نازک‌کردن، و در اصطلاح علم تجوید، عبارت است از تلفظ نازک و نرم حرف، به طوری که دهان پُر نمی‌شود.
حروف از نظر ترقیق و تفخیم بر سه دسته‌اند:
1. حروف استعلا که همیشه تفخیم می‌شوند؛ 2. حروف مستفله که در همه حالاتی که حرکت می‌گیرند، ترقیق می‌شوند؛ 3. 'الف' ماقبل مفتوح، 'لام' لفظ جلاله 'الله' و حرف 'راء' که گاهی تفخیم و گاهی ترقیق می‌شوند.
منابع
- حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه 67
- دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1 : صفحه (633-635)
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 467
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تفخیم (تجوید)» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تفخیم (تجوید) به زیرصفحه تفخیم (تجوید)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با علوم قرآن : صفحه 373
- آموزش تجوید : صفحه (33-37)
- آموزش علوم قرآن جلد 1 : صفحه 315، 321
- اتحاف فضلاء البشر بالقراءات الاربعة عشر : صفحه 295
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 313، 315، 373
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 467
- حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه 67
- حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم : صفحه 69
- دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 1 : صفحه (633-635)
- زنده جاوید و اعجاز جاویدان جلد 2 : صفحه 67
- سلسله مباحث قرآن شناسی : صفحه 61، 63
- سیری درعلوم قرآن جلد 3 : صفحه 1483
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 26