پارچه
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
پارچه
پارچه: تار و پودهای درهم تنیده از الیاف پنبه، پشم و مانند آن.
از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، تجارت، شفعه و قضاء سخن رفته است.
طهارت: واجب است میّت در سه تکه پارچه) پیراهن، لنگ و سرتاسری (کفن شود1) ر تکفین (. انداختن پارچه روی جنازه پس از مرگ2 و گرفتن آن بر روی قبر هنگام دفن میّت زن، مستحب است. 3
استنجاء) ر استنجاء (از غائط با هر چه که نجاست را برطرف میکند، از جمله پارچه جایز است. 4 بر مستحاضه متوسطه برای نماز صبح و مستحاضه کثیره برای نماز صبح، همچنین ظهر و عصر و مغرب و عشا واجب است پنبه داخل فرج و پارچه روی آن را عوض کند) ر استحاضه (.
جنین سقط شدهای که روح در او دمیده نشده) چهار ماهش کامل نگشته (است کفن نمیشود، لیکن واجب است در مثل پارچهای پیچیده و دفن گردد. برخی این عمل را از جهت احتیاط واجب دانستهاند. 5
عضو جدا شده از میّت اگر تنها گوشت یا پوستِ بدون استخوان باشد - بنابر آنچه از مشهور نقل شده - در پارچهای پیچیده و دفن میشود. 6 اگر تکه جدا شده همراه استخوان و از غیر سینه میّت باشد در وجوب کفن کردن آن و یا پیچیدن در پارچه اختلاف است. 7
تطهیر پارچه: برای تطهیر پارچه نجس با آب قلیل) ر آب قلیل (، فشردن آن جهت خروج غساله) ر غساله (لازم است8) ر طهارت (.
صلات: سجده بر پارچه از این جهت که لباس از آن تهیّه میشود جایز نیست9) ر لباس (.
تجارت: در صحّت خرید و فروش پارچه، مشاهده آن کفایت میکند و نیازی به متر کردن آن نیست. 10 بیع سلف) ر بیع سلف (در پارچه درصورت معیّن بودن
مقدار پارچه با متر و مانند آن جایز است. البتّه نوع، پهنا، نرمی و زبری پارچه و غیر آن از اوصافِ برطرف کننده جهالت نیز باید معلوم باشد. 11
قیمی یا مثلی بودن پارچه: فقهای پیشین پارچه را قیمی) ر قیمی (میدانستند؛ لیکن معاصران، آن را مثلی) ر مثلی (میدانند. علّت آن این است که در گذشته چون پارچه با دست بافته میشد، پارچههای موجود کمتر به یکدیگر شباهت داشتند؛ ولی امروزه در پرتو ماشینی شدن دستگاههای بافندگی، پارچههای مشابه یکدیگر از لحاظ مواد اوّلیه و شکل، فراوان است. 12
شفعه: در جریان حقّ شفعه) ر شفعه (در مثل پارچه - که از اموال منقول به شمار میرود - اختلاف است. 13
قضاء: اگر در پارچه مشترک میان دو نفر - که با بریدن از ارزش آن کاسته نمیشود - یکی از آنان خواستار تقسیم آن باشد، دیگری حقّ امتناع ندارد، و در صورت امتناع بر آن اجبار میشود) ر قسمت (.
1. جواهر الکلام 2 159 - 158 /4. العروة الوثقی 4 440. 3 375 /1. جواهر الکلام 115 -114 /4. 5 40 /2؛ العروة الوثقی) و حواشی (6 382/1. مستمسک العروة 7 112 /4. جواهر الکلام 106 - 104 /4؛ مستمسک العروة 286/24. 11 429 /22. 10 421 /8. 9 138 /6. 8 114 - 112 /4 و 12 297. تحریرالوسیلة 653/1؛ منهاج الصالحین) خوئی (13 19 /2. جواهر الکلام 242 - 241 /37.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 239
اصطلاحنامه
اعم
اخص
- برد عدنی، برد یمنی، پارچه سفید، پارچه سیاه، خرقه، دستمال، عصابه، لباس
وابسته
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 239