نیاز ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
هرچند حاجت در معنای ضرورت نیز به کار رفته، لیکن اعم از آن است؛ زیرا ضرورت مرتبه شدید حاجت است. در این مقاله به احکام حاجت به معنای اعم اشاره میشود نه مرادف ضرورت و اضطرار. 1 از این عنوان در بسیاری ابواب فقهی از قبیل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
درخواست حاجت از خداوند: مستحب است انسان حاجتهای خود را از خداوند بخواهد و آنها را یکایک نام ببرد؛ هرچند خداوند به همه آنها آگاه است. 2 ذکر صلوات قبل و بعد از طلب حاجت و توسّل به محمّد و آل محمّد صلّی اللَّه علیه و آله هنگام طلب حاجت از آداب دعا است) ر دعا (.
وضو گرفتن3 و نیز غسل کردن4 جهت طلب حاجت مستحب است. از نمازهای مستحب، نماز حاجت است5) ر نماز حاجت (.
برآوردن حاجت مؤمن: قضای حاجت مؤمن و تلاش در برآوردن آن مستحب مؤکّد است6 و بر اعمالی همچون حج مستحب، اعتکاف، آزاد کردن بنده و طواف مستحب رجحان دارد. 7 قطع طواف - بنابر قول به حرمت قطع آن - برای قضای حاجت مؤمن جایز است. 8
دیگر احکام: قرض گرفتن جز هنگام نیاز9 و نیز دست نیاز به سمت نوکیسه بردن مکروه است. 10 انداختن تحت الحنک عمامه) ر تحنیک (برای کسی که پی حاجتی میرود مستحب مؤکد است. 11
1. جواهر الکلام 88 /29 و 401 /36؛ مستند العروة) الصلاة (2 367 /2. کشف الغطاء 3 496 /3. جواهر الکلام 6 177- 176 /12. 5 55 - 54 /5. 4 12 /1. وسائلالشیعة 8 369. 7 357 /16. مهذّب الاحکام 9 83 /14. الحدائق الناضرة 10 105 - 104 /20. مستند الشیعة 11 28 /14. جواهر الکلام 251 /8.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 194
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «نیاز ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- نیاز ابن سبیل، نیاز به حاکم ( فقه )، نیاز به روشنایی در دفن شبانه، نیاز به کالای احتکار، نیاز به مهادنه، نیاز مؤذن، نیاز موقوف علیه، نیاز نمازگزار جمعه به غذا
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نیاز ( فقه ) به زیرصفحه نیاز ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.